-
1 impedito
impedito agg.1 (invalido) disabled, crippled, paralysed: ha un braccio impedito, he has lost the use of one arm2 (impacciato) awkward: sei un po' impedito (nei movimenti), you move rather awkwardly (o you are rather awkward in your movements)3 (non com.) (occupato) engaged, occupied.* * *[impe'dito] 1.participio passato impedire2.2) colloq. (incapace, maldestro) clumsy, awkward3.* * *impedito/impe'dito/→ impedireII aggettivo2 colloq. (incapace, maldestro) clumsy, awkwardIII sostantivo m.(f. -a) colloq. clumsy person, awkward person. -
2 impedìto
agg 1) зает, възпрепятстван; 2) забранен; 3) мед. парализиран, неподвижен (и разг.): cosa guardi, fai qualcosa, non sei mica impedìto! какво гледаш, направи нещо, не стой така като изтукан! -
3 libero
freecamera d'albergo vacant, free* * *libero1 agg.1 free (anche fig.): lasciare libero un prigioniero, to set a prisoner free; essere un libero cittadino, to be a free citizen; libero arbitrio, free will; libero come l'aria, as free as the air; libero da pregiudizi, free from prejudice; libero da preoccupazioni, carefree (o free from care); è libero di fare quello che vuole, he is free to do what he wants; radio, televisione libera, independent radio, TV channel; libero amore, free love; ha sempre avuto libero accesso agli uffici, he has always had free access to the offices; entrata libera, admission free // parcheggio libero, free car park // spiaggia libera, public beach // traduzione libera, free translation; verso libero, free verse // disegno a mano libera, freehand drawing // (chim.) allo stato libero, loose // ( sport): esercizi a corpo libero, floor exercises; stile libero, freestyle (o crawl); tiro libero, free throw // (dir.): libero da tutela, of age; libero su cauzione, out on bail; fede di stato libero, certificate of unmarried status; carta libera, unstamped paper // libera professione, profession; libero professionista, professional (o freelancer); libero docente, tenured university lecturer // (econ.): libera impresa, free enterprise; libera trattazione, free marketing; libero scambio, free trade (o freedom of trade); libero gioco della domanda e dell'offerta, free play of supply and demand; area di libero scambio, free trade area; libera concorrenza, open (o free) competition; mercato libero, open (o free) market // (fin.): cambio libero, free exchange; libera monetazione, free coinage // (trib.) libero da imposta, duty-free (o tax-free) // (dir.) libero da ipoteca, unmortgaged (o mortgage-free o unencumbered)2 (non occupato) free, clear, empty; vacant: è libero questo tavolo?, is this table free?; lasciare libera una camera, to leave a room free; ci sono ancora dei posti liberi se vuoi venire a teatro, there are still some seats free if you want to come to the theatre; l'autostrada era completamente libera, the motorway was completely clear; aprimi la porta, visto che hai le mani libere, since your hands are free (o empty) open the door for me; è difficile trovare un appartamento libero, it's hard to find a vacant flat; posto di lavoro libero, vacancy; il taxi è libero, the taxi is for hire (o free); (tel.) la linea è libera, the line is free; mi ha dato via libera per il progetto, (fig.) he has given me the go-ahead for the project; Via libera!, Se ne sono andati tutti, (fig.) It's all clear! They've all gone away // (ferr.) via libera, line clear3 (senza impegni) free, not engaged, off (pred.): tempo libero, free (o spare) time; quando sarò libero verrò a trovarti, when I'm free I'll look you up; sono libero dalle due alle tre, I am free between two and three; l'ho lasciato libero nel pomeriggio, I gave him the afternoon free (o off); mi lascerai libero presto oggi?, will you let me off early today?; sabato libero, Saturday off4 (aperto) open, clear: all'aria libera, in the open air5 (licenzioso) free, loose: costumi, discorsi liberi, loose customs, talk6 (mecc.) free, clear: ruota libera, free-wheel.* * *['libero] libero (-a)1. agg1) (senza costrizioni) free, (persona: non sposata) unattachedtenersi libero per domani/lunedì — to keep tomorrow/Monday free
libero da — (legami, preoccupazioni) free of o from
sei libero di rifiutare — you're free o at liberty to refuse
libera discussione — free o open discussion
"ingresso libero" — (gratuito) "entrance o admission free"
cosa fai nel tempo libero? — what do you do in your free o spare time?
2. smCalcio, (anche: battitore libero) sweeper3.* * *['libero] 1.1) [persona, paese, popolo] free2) (non impedito) freeavere mano -a — fig. to have a free hand
3) (non letterale) [traduzione, interpretazione] liberal, loose4) (sgombro) [strada, via, spazio] clearavere libero accesso — to have open o unrestricted access
"lasciare libero il passaggio" — "keep clear", "do not block"
5) (gratuito) [parcheggio, ingresso, entrata] free6) (disponibile) [ persona] available; [camera, WC] vacant; [ posto] vacant, free, available; [ linea telefonica] open; [ taxi] for hiretempo libero — free o spare time, time off, leisure (time)
7) sportstile libero — (nel nuoto) crawl
2.tiro libero — (nel basket) free throw
libero arbitrio — filos. free will
- a concorrenza — econ. free competition
-a impresa, -a iniziativa — econ. free enterprise
libero pensiero — freethinking, free thought
libero scambio — econ. free trade
••dare il via -a a qcn. — to give sb. the all clear o green light
* * *libero/'libero/1 [persona, paese, popolo] free; libero da free from [pregiudizi, obblighi]; free from o of, clear of [ debiti]; libero da ipoteca free of mortgage2 (non impedito) free; avere le mani -e to have one's hands free; avere mano -a fig. to have a free hand3 (non letterale) [traduzione, interpretazione] liberal, loose4 (sgombro) [strada, via, spazio] clear; avere libero accesso to have open o unrestricted access; "lasciare libero il passaggio" "keep clear", "do not block"5 (gratuito) [parcheggio, ingresso, entrata] free6 (disponibile) [ persona] available; [camera, WC] vacant; [ posto] vacant, free, available; [ linea telefonica] open; [ taxi] for hire; siete -i domani? are you free tomorrow? tieniti libero per il 4 keep the 4th clear; tempo libero free o spare time, time off, leisure (time)essere libero come l'aria to be as free as the air o a bird; dare il via -a a qcn. to give sb. the all clear o green light\libero amore free love; libero arbitrio filos. free will; - a concorrenza econ. free competition; -a impresa, -a iniziativa econ. free enterprise; libero pensatore freethinker; libero pensiero freethinking, free thought; libero professionista freelance professional; libero scambio econ. free trade; - a uscita leave. -
4 Lauf
Lauf, I) eig.: cursus (im allg. u. zwar vom L. mehrerer Dinge auch der Plur., z.B. den L. der Gestirne wahrnehmen, stellarum cursus notare). – curriculum (der L. in einem bestimmten Bezirk, z.B. vom L. im Zirkus u. von der regelmäßigen Bewegung der Gestirne). – decursus (das Durchlaufen einer Strecke: daher der L. in der Laufbahn). – lapsus (die ruhige, gleichmäßige Bewegung, z.B. des Wassers, der Gestirne). – conversiones (die Umdrehung, z.B. stellarum). – motus (die Bewegung übh., z.B. der Gestirne). – der L. eines [1550] Himmelskörpers um einen andern, circuĭtus: der kreisförmige L. der Gestirne, s. Kreislauf: der regelmäßige L. der Gestirne, astrorum ordines. – im vollen L., contento cursu. magno cursu. effuso cursu (im gestreckten Lauf, letzteres von Reitern); cursu non impedito (ohne seinen L. zu hemmen). – seinen L. wohin wenden, richten, cursum dirigere alqo (zu Wagen, zu Schiffe); navigare alqo (nur zu Schiffe; beide von Menschen); cursum flectere ad alqd (z.B. ad septentriones, auch von Himmelskörpern): seinen L. anderswohin richten, einen andern L. nehmen, alium cursum petere (zu Wagen, zu Schiffe etc.); alio navigare (zu Schiffe; beide von Menschen); in alium cursum contorqueri et deflecti (von Dingen, z.B. v. Flüssen): einem Flusse einen andern Lauf geben, amnem in alium cursum deflectere: einen festen L. haben (von den Gestirnen), certos et constantes cursus habere; constanter tenere eundem cursum: jmdm. od. einer Sache freien L. lassen, alci od. alci, rei (z.B. igni) permittere ire, quo velit. – II) bildl.: 1) Fortgang: cursus. – jmdm. freien L. lassen, alqm non coërcere, non impedire: einer Sache freien L. lassen, alqd non morari (etwas nicht aufhalten, hindern, z.B. dolorem suum); alci rei indulgere (einer Sache nachhängen, z.B. irae: u. lacrimis); morem gerere alci rei (einer Sache willfahren, z.B. seinem Zorn, irae suae od. animo); alci rei non temperare (einer Sache nicht Maß u. Ziel setzen, z.B. lacrimis): seiner Zunge freien L. lassen, liberā uti linguā; libero ore loqui; linguae non temperare; linguae frena relaxare; im Tadel gegen jmd., vocis libertate perstringere alqm; libertate intemperantius invehi in alqm: der Gerechtigkeitihren L. lassen, lege agere: den L. jmds., einer Sache hemmen, alcis (z.B. victoris) cursum morari; alqd morari. – im L. des Jahres, Monats, anno, mense vertente; hoc anno, hoc mense: im L. der Jahre, per annos: im L. derselben Zeit, per idem tempus. – 2) der Gang od. die in dem Wesen eines Dinges begründeten Veränderungen: cursus; natura et cursus. – der (natürliche) L. der Dinge, cursus rerum; natura rerum; rerum natura et civilium temporum; temporum civilium natura atque ratio: das ist der L. der Zeiten, ea natura est et is temporum cursus: mit dem L. der Dinge, der Welt unbekannt, imperitus rerum; vitae communis imperitus (in bezug auf das gewöhnliche Leben): der L. der Natur, naturae lex: gegen den L. der Natur, contra naturam.
-
5 unimpeded
-
6 impedio
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
7 inpedio
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
8 inpeditus
impĕdĭo ( inp-), īvi or ĭi, ītum, 4 (in tmesi:I.inque peditur, inque pediri, inque peditus, etc.,
Lucr. 6, 394; 3, 484; 4, 562; 1149), v. a. [in-pes; cf. compedes; lit., to entangle the feet; hence, in gen.], to entangle, ensnare, to shackle, hamper, hinder, hold fast (cf.: praepedio, implico, illigo, irretio, illaqueo).Lit. (rare):B.impediunt teneros vincula nulla pedes,
Ov. F. 1, 410; cf.:et illis crura quoque impediit,
id. M. 12, 392:ipsus illic sese jam impedivit in plagas,
Plaut. Mil. 4, 9, 11:in qua (silva) retentis impeditus (cervus) cornibus,
Phaedr. 1, 12, 10:impedita cassibus dama,
Mart. 3, 58, 28; cf.: reti impedit Pisces, ensnares, Plaut. Truc. 1, 1, 17; Veg. Vet. 1, 10.—Transf., in gen., to clasp, encircle, embrace (mostly poet.):II.narrare parantem Impedit amplexu,
Ov. M. 2, 433:nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto Aut flore,
Hor. C. 1, 4, 9:crines (vitta),
Tib. 1, 6, 67; Ov. Am. 3, 6, 56:cornua sertis,
id. M. 2, 868:remos (hederae),
id. ib. 3, 664:medium crus pellibus,
Hor. S. 1, 6, 27:equos frenis,
to bridle, Ov. F. 2, 736:ingentem clipeum informant... septenosque orbibus orbes Impediunt,
surround, encircle each other, Verg. A. 8, 447:orbes orbibus,
id. ib. 5, 585:plana novo munimenti genere (with saepire),
Curt. 6, 5; cf.:Antiochus, castris positis, munitionibus insuper saltum impediebat,
rendered difficult of access, Liv. 36, 16, 1.—Trop.A.To entangle, embarrass (class.):B.impeditum in ea (re amatoria) expedivi animum meum,
Ter. Hec. 3, 1, 17; cf.:sapientis est, cum stultitia sua impeditus sit, quoquo modo possit se expedire,
Cic. Rab. Post. 9, 24:ipse te impedies, ipse tua defensione implicabere,
id. Verr. 2, 2, 18, § 44:qui me et se hisce impedivit nuptiis,
Ter. Phorm. 2, 4, 2:dum alios servat, se impedivit interim,
Plaut. Rud. prol. 37:tot me impediunt curae,
Ter. And. 1, 5, 25:mentem dolore,
Cic. Cael. 24, 60.—Transf. (causa pro effectu), to hinder, detain, obstruct, check, prevent, impede (so most freq.; cf.: inhibeo, prohibeo, interdico, veto); constr. with acc., ab, in aliqua re, or the simple abl., ne, quin, quominus, the inf., or absol.; very rarely with dat.(α).With the simple acc.:(β).me quotidie aliud ex alio impedit: sed si me expediero, etc.,
Cic. Fam. 9, 19, 2:suis studiis sic impediuntur, ut, etc.... discendi enim studio impediti,
id. Off. 1, 9, 28; cf.:aetate et morbo impeditus,
id. Verr. 2, 3, 25, § 63: religione impediri, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:ne forte qua re impediar atque alliger,
Cic. Att. 8, 16, 1.—With inanim:or abstr. objects: sinistra impedita,
Caes. B. G. 1, 25, 3:mea dubitatio aut impedire profectionem meam videbatur aut certe tardare,
Cic. Fam. 7, 5, 1:iter,
id. Lael. 20, 75:navigationem (Corus),
Caes. B. G. 5, 7, 3:magnas utilitates amicorum,
Cic. Lael. 20, 75:res magnas,
id. ib.; cf.:belli rationem prope jam explicatam perturbare atque impedire,
id. Prov. Cons. 14, 35 fin.: quod si corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur;quanto magis animi morbis impediri necesse est?
id. Fin. 1, 18, 59.—With ab or in aliqua re or the simple abl.:(γ).sibi non fuisse dubium, a re publica bene gerenda impediri,
Cic. Balb. 20, 47; cf.:ab delectatione omni negotiis impedimur,
id. Mur. 19, 39; so,aliquem a suo munere,
id. Rep. 5, 3:aliquem ab opere,
Plin. 10, 63, 83, § 180:aliquem a vero bonoque,
Sall. J. 30, 2:non oportere sese a populo Romano in suo jure impediri,
Caes. B. G. 1, 36, 2:quem dignitas fugā impediverat,
Tac. A. 1, 39.—With ne, quin, quominus. —With ne:(δ).id in hac disputatione de fato casus quidam, ne facerem, impedivit,
Cic. Fat. 1, 1; id. Sull. 33, 92.—With quin:ut nulla re impedirer, quin, si vellem, mihi esset integrum,
Cic. Att. 4, 2, 6; Auct. Her. 3, 1, 1.— With quominus:nec aetas impedit, quominus agri colendi studia teneamus,
Cic. de Sen. 17, 60; id. Fin. 1, 10, 33:quaerere, quae sit tanta formido, quae tot ac tantos viros impediat, quominus, etc.,
id. Rosc. Am. 2, 5; id. Fam. 3, 7, 3; 13, 5, 1; id. Att. 3, 22, 1; 13, 25, 2.—With inf.:(ε).quid est igitur, quod me impediat ea quae probabilia mihi videantur sequi, quae contra, improbare? etc.,
Cic. Off. 2, 2, 8:me impedit pudor ab aliquo haec exquirere,
id. de Or. 1, 35, 163:ne qua mora ignaros pubemque educere castris Impediat,
Verg. A. 11, 21; Ov. P. 1, 1, 21.—With dat. (in analogy to impedimento esse): novitati non impedit vetus consuetudo, is no hinderance, = obstat (cf. the context), Varr. L. L. 9, § 20 Müll.: inpediat tibi, ne, etc., Schol. Juv. 14, 49.—(ζ).Absol.:A.omnia removentur, quae obstant et impediunt,
Cic. Ac. 2, 7, 19:ut omnia quae impediant, vincat intentio,
Quint. 10, 3, 28; 12, 10, 55:de rebus ipsis utere tuo judicio—nihil enim impedio,
Cic. Off. 1, 1, 2; id. Rep. 1, 13: quem video, nisi rei publicae tempora impedient, Euporiston, id. Att. 7, 1, 7; cf. Quint. 12, 10, 55.—Hence, impĕdītus ( inp-), a, um, P. a., hindered, [p. 898] embarrassed, obstructed, encumbered, burdened, impeded.Of persons:B.neque nunc quomodo me expeditum ex impedito faciam, jam consilium placet,
Plaut. Epid. 1, 1, 87: inermos armati, impeditos expediti interficiunt, encumbered with baggage, Sisenn. ap. Non. 58, 8; cf.:impeditis hostibus propter ea quae ferebant onera,
Caes. B. G. 3, 19, 2:agmen,
Liv. 43, 23, 1:itinere impediti,
Caes. B. C. 3, 75, 3:nostri si ab illis initium transeundi (fluminis) fieret, ut impeditos aggrederentur,
i. e. embarrassed with the difficulties of crossing, id. B. G. 2, 9, 1; 1, 12, 3; 2, 10, 2;2, 23, 1 et saep.: malis domesticis impediti,
Cic. Sest. 45, 97:viden me consiliis tuis miserum impeditum esse?
Ter. And. 3, 5, 11.— Comp.: quod, si durior accidisset casus, impeditiores fore videbantur, Auct. B. Alex. 14 fin. —Of inanim. and abstr. things:hostem impedito atque iniquo loco tenetis,
difficult of passage, Caes. B. G. 6, 8, 4; cf.:silvae,
id. ib. 5, 21, 3:saltus impeditos gravis armis miles timere potest,
Liv. 9, 19, 16:vineae nexu traducum,
Tac. H. 2, 25:navigationem impeditam (esse) propter inscientiam locorum,
troublesome, Caes. B. G. 3, 9, 4:impedito animo,
i. e. engaged, busy, Cic. Leg. 1, 3, 8:omnium impeditis animis,
Caes. B. G. 5, 7, 5:tempora rei publicae,
Cic. Pis. 1, 3:dies tristi omine infames et impediti,
Gell. 4, 9, 5:disceptatio,
Liv. 37, 54, 7:oratio fit longa et impedita,
Quint. 8, 6, 42:bellum (with arduum),
Tac. A. 4, 46:cum victoribus nihil impeditum arbitrarentur,
Caes. B. G. 2, 28, 1:tu rem impeditam et perditam restituas,
intricate and hopeless, Ter. And. 3, 5, 13.— Comp.:longius impeditioribus locis secuti,
Caes. B. G. 3, 28 fin.; so,saltus artior et impeditior,
Liv. 9, 2, 8; 7, 21, 8.— Sup.:silvae undique impeditissimae,
i. e. exceedingly difficult to pass, Hirt. B. G. 8, 18, 1:itinera,
Caes. B. C. 3, 77, 2:quid horum non impeditissimum? vestitus an vehiculum an comes?
exceedingly embarrassing, a great encumbrance, Cic. Mil. 20, 54. -
9 ESSERE
I см. тж. ESSERE IIv- E206 —essere in Lei (voi, lui, ecc.)
- E207 —— см. -A3— см. -A4— см. -A41— см. -A49— см. -A87— см. -A101— см. -A105— см. -A152— см. -A153— см. -A154— см. -A155— см. -A254essere addosso a...
— см. -A287— см. -A316essere in agio di (+ inf.)
— см. -A357esser come gli agli, che hanno il capo bianco e la coda verde
— см. -A364— см. -A376— см. -A439— см. -A497— см. -A524— см. - M785— см. - M1216essere amici come cani e gatti
— см. - C433a— см. -A628 a)— см. -A699non essere ancora all'insalata
— см. - I306— см. -A737— см. -A790— см. -A791— см. -A759— см. -A792— см. - L287— см. -A793— см. -A842— см. -A843— см. -A844— см. -A845— см. -A930— см. -A971— см. -A974— см. -A1002— см. -A1015— см. -A1043— см. -A1075— см. -A1076— см. -A1103— см. -A1137— см. -A1168— см. -A1177— см. -A1189— см. -A1203essere l'asino alla lira (тж. essere come l'asino al suon della lira или della cetra)
— см. -A1204— см. -A1205— см. -A1279essere asso fisso in...
— см. -A1267— см. -A1286— см. -A1320— см. -A1321— см. -A1350— см. -A906— см. -A1401— см. - B84— см. - B103— см. - B116— см. - B116a— см. - B130— см. - B172— см. -A1078— см. - R308— см. - B207— см. - B310— см. - L293— см. - B321— см. - B377— см. - B404— см. - B405— см. - B464— см. - E251— см. - F1333— см. - I397— см. - N589— см. -A1125— см. - F965— см. - G149— см. - B556— см. - B558— см. - B585— см. - B587— см. - B598— см. - B612— см. - B632— см. - B745— см. - B747— см. - B797— см. - B797a— см. - B990— см. - B1000— см. - B1080— см. - B1091— см. - N590— см. - B1215essere a qd come un brusculo in un occhio (тж essere un bruscolo negli occhi per или a qd)
— см. - B1276— см. -A106— см. - C1730— см. - F1216— см. - B1316— см. - B1417non esser buono a...
— см. - B1448— см. - C1363— см. - C2394— см. - C2647— см. - C2678— см. - C3127essere buono alla festa dei magi
— см. - F473essere nelle buone grazie di qd
— см. - G1022non essere sul buon libro di qd
— см. - L572— см. - L892— см. - O692— см. - P857— см. - P2128— см. - S633— см. - S1849essere in buoni termini con qd
— см. - T380— см. - B1481— см. - B1483essere il caffo di...
— см. - C55— см. - C61— см. - C95— см. - C176— см. - C205— см. - C242— см. - C260— см. - C304essere come le campane che chiamano gli altri alla messa e non entrano in chiesa
— см. - C330— см. - C325— см. - C378— см. - C410— см. - C418essere candido come un ermellino
— см. - E132— см. - C454essere come il cane di babbonero
— см. - C455— см. - C456esser come le canne degli organi
— см. - C514— см. - C515— см. - C513— см. - C534— см. - C561— см. - C575— см. - C668— см. - C754— см. - C755— см. - F1189— см. - M1782 a)— см. - C840— см. - C960— см. - C987— см. - C989— см. - C1020— см. - C1035— см. - C1073— см. - C1152— см. - C1157— см. - C1158— см. - C1163— см. - C1128— см. - C1160— см. - C1162— см. - C1213— см. - C1236— см. - S2104— см. - C1266— см. - C1286— см. - C1294— см. -A106— см. - C2394— см. - C3128— см. - D732— см. - L892— см. - N280— см. - C1309— см. - C1310essere a cavaliere di...
— см. - C1331— см. - C1327— см. - C1334— см. - C1349essere a cavallo per...
— см. - C1350— см. - C1351essere come il cavallo grasso che, mangiata la biada, dà calci al vaglio
— см. - C1364— см. - C1363essere cece da (+inf.)
— см. - C1441— см. - C1465— см. - C1504— см. - C1515— см. - C1541— см. - C1590— см. - C1591— см. - C1592— см. - C1640— см. - C1669— см. - C1699— см. - C1746— см. - C1771— см. - C1806— см. - C1911— см. - C1920— см. - C1924— см. - C1926— см. - C1960— см. - C2034— см. - C2084— см. - C2140— см. - C2284— см. - C2291— см. - C2309— см. - C2320— см. - C2324— см. - C2355essere a (или in) comune con...
— см. - C2373— см. - C2389essere in concio di...
— см. - C2397— см. - C2400— см. - C2407— см. - C2422— см. - C2460— см. - C2487— см. - C2532— см. - C2573— см. - C2578— см. - C2586— см. - C2592— см. - C2601— см. - C2647— см. - C2648— см. - C2750— см. - C2751— см. - O693essere in cor>o
— см. - C2816— см. - C2831— см. - C2865— см. - C2894— см. - C2895— см. - C2894— см. - C2956— см. - C2971— см. -A269— см. - C2983— см. - C3076— см. - C3150— см. - C3151— см. - C3152— см. - C3203— см. - C3251essere in cuore di (+ inf.)
— см. - C3252essere sul curro di (+inf)
— см. - C3316essere in data di (+ inf.)
— см. - D49— см. -A1320— см. -A1321non essere degno di allacciare (или di legare, di lustrare, di porgere, di portare) le scarpe a qd (или di compiere i più umili uffici, di portare i libri dietro, di slegare i calzari a qd; тж. non essere degno di baciare dove passa qd)
— см. - D78— см. - D221essere dentro a...
— см. - D222— см. - D223— см. - D281— см. - D292— см. - D295— см. - D298— см. - D332essere fra diciotto e diciannove
— см. - D381essere dietro a (+inf.)
— см. - D393— см. - D418— см. - D420— см. - D584— см. - D622— см. - D633essere come le dita d'una mano
— см. - D691essere come un dito nell'occhio
— см. - D673essere dita della stessa m ino
— см. - D692— см. - D714— см. - L349— см. - M434— см. - S92— см. - D789— см. - D898— см. - D917essere fra (или tra, intra) le due
— см. - D918— см. -A130— см. -A792— см. - D487essere due ghiotti a un tagliere
— см. - G405— см. - L670— см. - P60— см. - O553— см. - S412— см. - E2— см. - E38— см. - F41— см. - E53— см. - E128— см. - E132— см. - E134— см. - E187essere agli estremi (или all'estremo, in estremo)
— см. - E226— см. - P682— см. - E230essere all'età deile due (um tre, erri croci
— см. - C3083essere facile ad abare le mani
— см. - M589— см. - D416— см. - F75— см. - F101— см. - F132— см. - F133essere di una farina mal cotta
— см. - F218— см. - F253essere al fatto (или ai fatti)
— см. - F279essere la favola del paese (или del mondo, di tutti)
— см. - F330essere fra Fazio, che rifaceva i danni
— см. - F338— см. - F339— см. - F340essere fedele alla sua bandiera
— см. - B195— см. - C1747— см. - F447— см. - F479— см. - F547— см. - F588— см. - F589 a)essere il fico dell'orto di qd
— см. - F628— см. - F673— см. - F701— см. - F908essere fiori e baccelli con qd
— см. - F909— см. - F1014— см. - F1027a— см. - F1028— см. - F1076essere il formicolone di sorbo
— см. - F1082— см. - F1123— см. - F1190essere in frangente di (+ inf.)
— см. - F1215— см. - F1227— см. - F1254— см. - F1272— см. - F1283— см. - F1292— см. - S1513— см. - F1333— см. - F1336— см. - F1378— см. - F1388— см. - S1589— см. - F1469— см. -A153— см. - F1518— см. - F1563— см. - F1598— см. - G3— см. - G25essere sul (или nel) gagliardo
— см. - G30— см. - G34— см. - G36— см. - G59essere come il gallo fra le galline (тж. essere il gallo nel pollaio)
— см. - G96— см. - G219— см. - G224— см. -A153— см. - G297essere come la gatta che fece, per la fretta, i gattini ciechi
— см. - G261— см. - G319— см. - G320— см. - G321— см. - G347— см. - G354— см. - G391 b)— см. - G402— см. - G484— см. - G485— см. - G486— см. - G524— см. - G581— см. - G588— см. - G585— см. - G633— см. - G675— см. - G680— см. - G681— см. - G682— см. - C2865— см. - C2649— см. - M590— см. - G703— см. - G751— см. - G752— см. - G788— см. - C2682— см. - G800— см. - G811— см. -A254— см. - O86— см. - G925essere in grado di (+inf.)
— см. - G926— см. - G933— см. - L155— см. - M1386— см. - M1423— см. - O416— см. - P858— см. - P1798— см. - S816— см. - G1007— см. - G1010— см. - O86— см. - G1101essere come il guanto e la mano
— см. - G1143essere di un'idea (или deil'idea)...
— см. - I20essere l'idea di...
— см. - I21essere impastato bene [male]
— см. - I94— см. - S1038— см. - L671— см. - I122— см. - I204— см. - I209— см. - C1365— см. - I251— см. -A906— см. - I356— см. - I108— см. - I397— см. -A906essere come i ladri di Pisa (che di gonio si leticano или che il giorno si levan gli occhi, e la notte vanno (a) rubare insieme)
— см. - L82— см. - L159essere largo in...
— см. - L174— см. - L190— см. - L232— см. - L233— см. - L252— см. - L314— см. - L315— см. - T108— см. - L416essere lì lì (per + inf.)
— см. - L532— см. - L570— см. - L571— см. - L620— см. - L621— см. - L764— см. - L774— см. - L777— см. - L879— см. - L902— см. - L903essere lungo a (+inf.)
— см. - L942esser lungi da (+inf.)
— см. - L927— см. - S1757— см. - V342essere alla macina (come Sansone)
— см. - M34— см. - M124— см. - M130— см. -A106— см. -A1125— см. - C1352— см. - G149— см. - P690— см. - P793— см. - P2128— см. - M316— см. - M395— см. - M437— см. - M591— см. - M592— см. - M593— см. - M595— см. - M596— см. - M801— см. - M834— см. - B1081— см. - L919— см. - M1048— см. - M1061— см. - M1062— см. - M1085- E209 —esser da meno [da più]
— см. - M1139— см. - M1185— см. - M1216— см. - M1247— см. - D789— см. - M1288— см. - M1298— см. - E259— см. - M1344— см. - M1345— см. - P1545— см. - M1381— см. - M1392— см. - M1423— см. - M1497— см. - M1498essere nella miseria fin alla punta dei capelli (тж. essere colla miseria a gola)
— см. - M1544— см. - M1580essere come la moglie di Cesare
— см. - C1631— см. - V596— см. - M1727— см. - M1782— см. - M1756— см. - M1863— см. - M2002— см. - M2037essere come una mosca nel latte
— см. - M2038— см. - M2066— см. - M2072— см. - M2152— см. - M2186— см. - M2247essere sotto la naia (или naja)
— см. - N4— см. - N48— см. - N206— см. - N207— см. - N232— см. - N228— см. - N248— см. - N265— см. - N275— см. - N280— см. - N315— см. - N398— см. - N421— см. - N475essere noto «lippis et tonsoribus» (тж. essere noto al popolo e al comune)
— см. - N477— см. - N587— см. - N588essere nuovo di...
— см. - N613— см. - O10— см. - O153— см. - S947— см. - O262essere l'ogni cosa di...
— см. - C2896— см. - O296— см. - O297— см. - O318— см. - O338— см. - B159— см. - O339— см. - O485essere come l'orciolo de' poveri
— см. - O494— см. - O516— см. - O517— см. - O554— см. - O643— см. - O666— см. - O671— см. - O676— см. - O694— см. - O695essere un otre gonfio di vento
— см. - O727— см. - P42— см. - P87— см. - P124— см. - P129— см. - P148— см. - P149— см. - L159— см. - P185— см. - P201essere pani d'una medesima pasta
— см. - P259— см. - R308— см. - P315— см. - P385— см. -A268— см. - P440— см. - E276— см. - P441— см. - P442— см. - P522— см. - P630— см. - P631— см. - P673aessere a partito di (+inf.)
— см. - P691— см. - P692— см. - P741— см. - P794— см. - P845— см. - P887— см. - P931— см. - P999— см. - G633— см. - M33— см. - M1423— см. - S1792— см. - P1011— см. - P1035essere a un pelo di...
— см. - P1103— см. - P1140essere in pena per...
— см. - P1141— см. - P1155— см. - P1156— см. - P1223— см. - P1256— см. - P1289— см. - S1350— см. - P1293essere dì permanenza in...
— см. - P1303— см. - P1305— см. - P1313— см. - P1394— см. - P1395— см. - P1460— см. - P1544— см. - I198essere un Pico della Mirandola
— см. - P1572— см. - P1647— см. - P1648— см. - P1649— см. - P1587— см. - P1650— см. - P1582— см. - P1653— см. - P1752— см. - G910— см. - O155— см. - P1753— см. - P1757— см. - P1798essere come il piovano Arlotto che sapeva leggere solamente nel suo libro (или breviario)
— см. -A1079— см. - P1843— см. - E209— см. -A792— см. - D333— см. - T262aessere più di casa che il gatto
— см. - G297— см. - C2897non essere più dell'erba d'oggi
— см. - E100— см. - D333— см. - L20— см. - O281— см. - P1093— см. - M1784— см. - P1876— см. - P858— см. - S75— см. - S1369— см. - S2123— см. - P1930— см. - P1953essere come i polli di mercato
— см. - P1967— см. - P1968— см. - P2059essere dalia porta del cimitero
— см. - C1925— см. - P2101— см. - P2129— см. - P2208— см. - P2235essere alle prese con...
— см. - P2251— см. - B883— см. - F1124— см. - P2274— см. -A1087essere alle sue prime esperienze in...
— см. - E197— см. - I105— см. - P2315— см. - P2332essere in [или al) proposito
— см. - P2350— см. - P2351— см. - E50essere fuori del proprio elemento
— см. - E51— см. - P2366— см. - P2417— см. - P2455— см. - P2469— см. - P2524essere sul (ими in) punto di...
— см. - P2525— см. - C3002— см. - P2526— см. - L904— см. - P2550— см. - Q17— см. - C2898— см. - Q24— см. - Q25— см. - Q114— см. - L904— см. - Q63— см. - Q64— см. - G290— ci sono quattro gatti
— см. - G291— см. - Q97essere di quelli di chfcchirLni
— см. - C1717— см. - L749— см. - F447— см. - R116essere come i rasoi de' barbieri, che son sempre in filo
— см. - R124— см. - R175— см. - R180— см. - R202— см. - R237— см. - R303non essere (né) in riga, né in ispazio
— см. - R344— см. - R573— см. - R574— см. - R608— см. - R626— см. - R645— см. - C3081— см. - L282— см. - S2104— см. - T709— см. - S206— см. - S337— см. - S392— см. - S413— см. - F220— см. - S466— см. - S484— см. - S590— см. - S591— см. - F756— см. - L531a— см. - N627— см. - R636— см. - S1709— см. - S681— см. - S731— см. - S743— см. - S748— см. - F280— см. - P2375essere sulla soglia di...
— см. - S890essere come i soldati del papa (che in sette non ьоп buoni a sbarbare una rapa)
— см. - S907— см. - S925— см. - S947essere il sollazzo della gente
— см. - S978— см. - S1067essere sordo da quell'orecchio
— см. - O555— см. - S1197— см. - S1158— см. - S1257— см. - S1311essere uno specchio di...
— см. - S1327— см. - I198— см. - S1417— см. - S1558— см. - S1589— см. - L517— см. - S1626essere di stanza a...
— см. - S1634essere nella stanza dei bottoni
— см. - S1635— см. - S1671— см. - S1689— см. - S1700— см. - S1709— см. - C2751— см. - R132— см. - S1729— см. - S1745— см. - S1787— см. - S1814— см. - S1850— см. - S1934— см. - M396— см. - S1943— см. - S1960— см. - S1961essere strutto a...
— см. - S1968— см. - S1970essere stucco di...
— см. - S1973— см. - S1977— см. - S2015— см. - S2048— см. - S2080— см. - S2104— см. - S2107— см. - T17essere come Taddeo e Veneranda
— см. - T23— см. - T30— см. - T31— см. - T53— см. - T71— см. - T77— см. - T151— см. - T159essere a tempo a ( +inf.)
— см. - T261— см. - T262— см. - T263— см. - C96— см. - T417— см. - T402— см. - T418— см. - T545— см. - T492— см. - T646— см. - T679— см. - C1575essere tocco nel nomine patris
— см. - N443— см. - T705— см. - T757— см. - T765— см. - T773— см. - T789— см. - T812— см. - T831— см. - T842 c)— см. - T843essere il trastullo della gente
— см. - T852— см. - T928essere troppo in là con la visita
— см. - L12essere come il trotto dell'asino
— см. - T959— см. - C1164— см. - C2895— см. - F1588— см. - G375— см. - G800essere tutto l'idea di...
— см. - I21— см. - M1401— см. - O556— см. - O621essere tutto pane e cacio con qd
— см. - P258— см. - S1414— см. - U1— см. - T381— см. - N208— см. - O361— см. - O362— см. - D919— см. - U132essere come l'uomo delle caverne
— см. - U133— см. - U205— см. - U209— см. - C1128— см. - V12— см. - V40essere di valuta intesa con qd
— см. - V50— см. - P129— см. - V135— см. - V136— см. - V257— см. - V327— см. - V331— см. - V342— см. - M434— см. - M1423— см. - P3— см. - V480— см. - D14— см. - T831— см. - V615— см. - V725essere in voga di (+ inf.)
— см. - V864essere come la volpe e il gatto
— см. - V919essere vox clamantis in deserto
— см. - V973essere alle (или tra le) zappe
— см. - Z20— см. - Z24— см. - Z41— см. - Z51essere una zuppa e un pan molle
— см. - Z104— см. - I103— см. - Q21— см. - M1626— см. - R40— см. - B509— см. - M2139— см. - B1424— см. - F222— см. - F636— см. - I402c'è da far ancora molta strada
— см. - S1892— см. - G302— см. - G364— см. - I200— см. - I271— см. - M927ce n'è per il manico e per la mestola (тж. ce n'è per la mestola e per il manico)
— см. - M412— см. - N301— см. - M1905— см. - N632— см. - O305— см. - P339— см. - P1357— см. - P1867— см. - S2055— см. - T844c'è qualcosa sotto (тж. c'è sotto qualcosa или qualche diavolo, del marcio)
— см. - S1192— см. - R474— см. - R615— см. - M1672— см. - S1160— см. - T143— см. - S2024— см. - S2032— см. - T634— см. - T756— см. - Z74c'era una volta...
— см. - V955— см. - M765— см. - N144— см. - S1023— см. - S1601che gusto c e a...
— см. - G1217che maniera è questa? (тж. che maniere son queste?)
— см. - M426— см. - M2219che sarà, sarà
— см. - E217chi le busca, son sue
— см. - B1487— см. - B1407chi è al coperto quando piove, è ben matto se si muove; se si muove e si bagna, è ben matto se si lagna
— см. - C2604chi è in difetto è in sospetto
— см. - D407a chi è disgraziato, gli tempesta il pane nel forno
— см. - P290chi è a dozzina, non comanda
— см. - D904chi è geloso, smoccoli, e chi è innamorato spenga
— см. - G325chi è mancino la mattina, è mancino anche la sera
— см. - M339chi è in mare, navica; chi è in terra radica
— см. - M812chi è minchione, è suo danno
— см. - M1450chi è povero e non ha denari, non abbia voglie
— см. - D120chi è (il) primo al mulino, primo (или prima) macina
— см. - P2293— см. - N145chi è reo, e buono è tenuto, può fare il male e non esser creduto
— см. - R235chi è sano è da più del sultano
— см. - S201chi è sudicio, si netti
— см. - S2033chi è in tenuta, Dio (или il ciel) l'aiuta
— см. -A403chi è vergognoso, vada straccioso
— см. - V337chi non è savio, paziente e forte, si lamenti di sé, non della sorte
— см. - S264chi non fu buon soldato, non sarà buon capitano
— см. - S909- E211 —— см. - C492— см. - F257ciò che è valso per dimostrare
— см. - D445- E212 —com'è, come non è
— см. - C2295com'è grande il mare, è grande la tempesta
— см. - M816— см. - D466— см. - V350— см. - F1460dove è un marcello è un chiasso
— см. - M739dove c'è miglio, gli uccelli volano
— см. - M1420dove è il papa, là è Roma
— см. - P356dov'è stato il fuoco, ci sa sempre di bruciaticcio (или ci rimari sempre la cenere calda)
— см. - F1519dove c'è unione, c'è Dio
— см. - U99— см. - U139dove non è malizia, non è peccato
— см. - M306dove non c'è regola, non c'è frati
— см. - R211dove non c'è pmedio, il pianto è vano
— см. - R387dove non è roba, anche i cani se ne vanno
— см. - R479dove non è unione, forza vera non è
— см. - U99dove ci sono le feste, ci sono i cocci (ш. dove ci sono i cocci ci son feste)
— см. - F505— см. -A236— см. -A323— см. - C2570— см. -A569— см. - M2220— см. - M2199— см. - F859è bell'e liquidato! (ш. è bell'e spacciato; è bell'e spicciato)
— см. - B435— см. - M1671— см. - B826— см. - B630— см. - M928è buono a mandarlo per la morte
— см. - B1466— см. - C532— см. - C1766è un cattivo andare contro vento
— см. - V279è in causa...
— см. - C1323— см. - C2143— см. - M1593— см. -A235— см. - M2199è come bere un bicchier d'acqua (или un caffè, un uovo, un torlo d'uovo)
— см. - B575è come il cacio di fra Stefano
— см. - S1678è come cercar la lana all'asino
— см. - L118è come dare l'incenso ai grilli
— см. - I160— см. - P2399— см. - D533— см. - M856— см. - S1648— см. - Z49gli è come il fattore delle monache (, va avanti a furia di biscottini)
— см. - F302è come la fiera di Sinigaglia: chi ha avuto, ha avuto
— см. -A1376— см. - G935— см. -A1214— см. - M857— см. -A522— см. - O306è come la miseria: più si va in là e più cresce
— см. - M1550— см. - L600è come parlare al muro (или alla muraglia; тж. è come smuovere il muro)
— см. - M2199— см. - T145gli è come gli uccelli, ora qua, ora là
— см. - U15è come vincere un terno al lotto
— см. - T390— см. - G46— см. - C2079— см. - D534— см. - C493— см. - E114— см. - G519— см. - G595è giorno alto (или fatto, da un pezzo)
— см. - G596— см. - G635— см. - G693— см. - G719— см. - G750— см. - G977— см. - I26è l'illuminazione di frate (или di prete) culo (che con molti lumi facea buio)
— см. - C3137— см. - I47— см. - I60— см. - I79— см. - E117— см. - L799— см. - M877— см. - M1475è meglio casa a terra, che vendere a calcina
— см. - C1204è meglio esser capo di gatto (или di lucertola) che coda di leone (тж. è meglio esser capo di luccio или di saraga che coda di storione)
— см. - C820è meglio male che male e peggio
— см. - M287— см. - P1734è meglio puzzar di porco, che di povero
— см. - P2067— см. - M1054— см. - S2025— см. - M1236— см. - C1121— см. - M1690— см. - N219è... con noccioli che...
— см. - N336— см. - O15— см. - P294— см. - R389è più facile consigliare che fare
— см. - F73— см. - F74è più là che (+ agg)
— см. - L28è più lo scapito che il guadagno
— см. - S323— см. - M931— см. - S56— см. - P2262— см. - F258— см. - P2410— см. - D533— см. - C493— см. - R86— см. - C2079— см. - S356— см. - S971è sordo da un orecchio (, e in quell'altro ci ha un pennecchio)
— см. - S1099— см. - S1702— см. - M1475— см. - P318— см. - F258è da talora uccel nella ragna, che è fuggito di gabb!a
— см. - U14— см. - G507— см. - T635— см. - T712— см. - T738— см. - M1476— см. - C2305— см. - D535— см. - F317— см. - G1119— см. - M928— см. - M1818— см. - S383— см. - S1107— см. - S1893— см. - F1138— см. - S976è l'uscio del trenta: chi esce e chi entra
— см. - U237— см. - V58— см. - G42— см. - P951— см. - I69— см. - Z106finché ce n'è, vita da re
— см. - V709— см. - M1451— см. - V377— см. - M1451— см. - B458— см. - V378— см. - M1329— см. - N33— см. - P2338— см. - U140— см. - S265— см. - N326non c'è avere che valga sapere
— см. - S233non c'è barba d'uomo che...
— см. - B262non c'è bisogno d'esser indovini
— см. - B780— см. - B781non c'è bisogno della lanterna
— см. - B782— см. - B986non c'è buon sangue fra di loro
— см. - S186— см. - C498— см. - C985— см. - C1649non c'è... che tenga
— см. - T362— см. - U69— см. - C2474non c'è cosa vietata, che non sia desiderata
— см. - C2922— см. - D539— см. - D844non c'è dove mettere uno spillo
— см. - S1419— см. - D926non c'è eco di...
— см. - E16— см. - E36— см. - F1460— см. - G303— см. - G991non c'è intoppo per avere, più che chiedere e temere
— см. - I352— см. - L459— см. - L724— см. - M1non c'è margine per (+inf.)
— см. - M832— см. - M1376— см. - M1367— см. - M1412— см. - M1677— см. - M1717non c'è ombra di...
— см. - O353— см. - P295— см. - P1360— см. - P1725— см. - M1368— см. - Q107— см. - R320— см. - R388— см. - R398— см. - R534non c'è né scritta né testimoni
— см. - S488non c'è sego...
— см. - S2056non c'è sparagno di...
— см. - S1294— см. - S1895— см. - S1953— см. - S2020— см. - U200— см. - V410— см. - V460non è boccone per i suoi denti
— см. - D212non è buon re chi non regge sé
— см. - R148— см. - C915— см. - D212— см. - C984— см. - B261— см. - D537— см. - D538— см. - D653— см. - F223— см. - G335— см. - G531— см. - G602— см. - G603— см. - C2923— см. - I53non è male di morte (или da medico; non è male che prete ne goda)
— см. - M254— см. - S1754— см. - N146— см. - N306non è oro tutto quello che luce
— см. - O637— см. - D212— см. - R239non è terreno da porci (или da piantare vigna, vigne)
— см. - T461non è traditore senza sospetto
— см. - T822— см. - G604— см. - R535non è uomo da uccellare a fave
— см. - U141— см. - V462non è viaggio senza polvere, e guerra senza lagrime
— см. - V551non fu mai gloria senza invidia
— см. - G807— см. - M1263— см. - M1513non si è mai vecchi per imparare
— см. - I92— см. - M101— см. - S1602— см. -A932— см. - M1512— см. - R535non sono uguali tutti i giorni
— см. - G605non v'è cattivo paniere, che non s'adopri alla vendemmia
— см. - P313— см. - Q26— см. - T314— см. - D893— см. - L939— см. - D466— см. - D540— см. - F259— см. - F257— см. - S1431— см. - B458— см. - B1489— см. - C2931— см. - G1110— см. - M152— см. - M336— см. - M744— см. - M415— см. - Q109— см. - S528questa è l'ultima (che mi fai)
— см. - U56questo non c'è sotto le stelle
— см. - S1696— см. - F1105— см. - F298- E217 —sarà quel che sarà (тж. che sarà, sarà; sia come si sia; sia quel che sia)
— см. - G1005se gli è nodo, verrà al pettine
— см. - N379se niente è...
— см. - N308— см. - O287se non è vero, è ben trovato
— см. - V381se non è zuppa, è pan bagnato (или bollito, lavato, molle)
— см. - Z106se saran(no) rose, fioriranno (se saranno spine, pungeranno)
— см. - R537— см. - G337— см. - D484sia come si sia (тж. sia quel che sia)
— см. - E217siamo in alto mare, bisogna nuotare
— см. - M789— см. - D2— см. - L418— см. - T317— см. - S977— см. -A270— см. - M1679— см. - C951sono buone [cattive] mosse
— см. - M2088sono come i soldati del re Erode
— см. - E137— см. - G889son meglio le fave che durano che i capponi che Vengono meno (или che mancano)
— см. - F318— см. - M1513— см. - C1248— см. - V860sono rose e fiori (или e viole)
— см. - R538— см. - S226— см. - C188— см. - R490son tutti intorno a quest'osso
— см. - O715— см. - T45— см. - M912— см. - C951— см. - P51 -
10 facio
făcĭo, ĕre, fēci, factum - impératif présent: fac/facite - face: forme archaïque employée surtout par Plaute et Térence. - futur simple: facie = faciam (Cato). - voir les formes archaïques: faxo, faxim. - voir la conjugaison du passif: fio, fieri, factus sum. - voir l'article fio. [st1]1 [-] faire, exécuter, effectuer, accomplir; agir, se conduire; faire que, faire en sorte que. - facere aliquid ex re: faire une chose avec une autre. - praedam ab hoste facere: faire du butin sur l’ennemi. - alicui non idem fecit, Cic.: n'en a-t-il pas usé ainsi avec qqn? - factus ad + acc.: fait pour. - facere ut: faire en sorte que (ut consécutif). - fac ut sciam ou fac sciam: fais en sorte que je sache. - face mittas, Ter.: aie soin d'envoyer. - facere hoc, ut: faire ceci, à savoir que (ut explicatif, développant hoc). - di faxint ne.... (faxim... = faciam...): fassent les dieux que... ne... pas. - avec adv.: agir, se comporter, se conduire. - facio libenter ut: il m'est bien agréable de. - bene (recte) facis quod: tu fais bien de. - facis tu quidem fraterne quod me hortaris: tu te conduis vraiment en bon frère en m'exhortant. - facis injuste si: tu commets une injustice si... - alicui bene (male) facere: se comporter bien (mal) à l’égard de qqn. - arroganter facit cum: il montre de la présomption en... - facere amice, Cic.: agir en ami. - homines captivos qui catenis vinciunt nimis stulte faciunt mea quidem sententia, Plaut. Men.: ceux qui tiennent enchaînés des captifs font une très grosse sottise, à mon avis. - factum optume: tant mieux. - in re plurimum facere: réussir très bien dans qqch. - mature facto opus est ( facto → participe neutre au lieu de l’inf.) il faut agir à temps. - facere ne + subj.: faire que ne... pas. - non possum facere quin, Cic.: je ne peux pas m'empêcher de. - facultatem recte judicandi alicui facere: donner à qqn la possiblilité de bien juger. - invitus feci: j'ai agi contre mon gré. - illum forma tremere facit, Ov.: ma beauté le fait trembler. - dictum ac factum: aussitôt dit aussitôt fait, sans délai. [st1]2 [-] faire, créer, produire, confectionner, façonner, construire, constituer, composer. - facere ova, Varr.: pondre des oeufs. - facere sobolem, Col.: avoir des petits. - facit grana malum, Col.: la pomme a des pépins. - facere statuam, Plin.: sculpter une statue. [st1]3 [-] procurer, causer, susciter, apporter, exciter. - impedimentum alicui facere: causer de l'embarras à qqn. - negotium facere: donner de l'embarras, causer des ennuis. - spem alicui facere: provoquer l’espoir de qqn. - facere insidias alicui, Nep.: tendre des embûches à qqn. - facere stomachum, Cic.: mettre en colère. - facere risum, Quint.: faire rire. [st1]4 [-] se procurer, acquérir, s'attirer. - facere praedam, Cic.: se procurer du butin. - facere omnia ad se, Petr.: tout tirer à soi. - facere manum, Cic.: ramasser une troupe. - facere nil sibi reliqui, Caes.: ne rien épargner - facere sibi fortunam, Liv.: être l'artisan de sa fortune. [st1]5 [-] souffrir (un dommage), éprouver, se trouver dans tel ou tel état. - facere damnum, detrimentum: subir une perte, un dommage. - facere jacturam, Cic.: supporter une perte. - bestiae simile quiddam faciunt, Cic.: les bêtes éprouvent quelque chose de semblable. [st1]6 [-] faire (remplaçant un verbe précédent). - an Scythes potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates facere non potuerunt? Cic.: quoi! un Scythe a pu mépriser l'argent, et nos compatriotes n'ont pu le faire? [st1]7 [-] instituer, nommer, faire, rendre (ordinairement avec un attribut); mettre dans tel ou tel état. - facere agricolam ducem: faire d’un laboureur un général. - aliquem reum facere: accuser qqn. - consulem aliquem facere: nommer qqn consul. - facere aliquem certiorem: informer qqn. - facere invisum, Hor.: rendre odieux. - facere de Italia Africam, Flor.: faire de l'Italie une seconde Afrique. - fecerant de servitute Romanos, Flor.: d'esclaves ils étaient devenus Romains. - senatum bene sua sponte firmum firmiorem fecistis, Cic. Phil. 6: le sénat, déjà ferme de lui-même, vous l'avez affermi encore plus. - facere palam, Nep.: rendre public, publier, divulguer. [st1]8 [-] juger d'un certain prix, estimer, priser. - facere + gén. de prix: faire cas de, estimer. - magni, (parvi) eum facio: je l’estime beaucoup (peu). - voluptatem virtus minimi facit: la vertu fait très peu cas du plaisir. - dolorem nihili facere: ne faire nullement cas de la douleur, dédaigner la douleur. - facere + gén. autre que le gén. de prix: cf. esse + gén. - omnia quae mulieris fuerunt, viri fiunt dotis nomine, Cic. Top. 4: tous les biens qui appartenaient à la femme passent au mari sous le nom de dot. - Asiam populi Romani facere: mettre l'Asie sous la dépendance du peuple romain. - facere aliquid dicionis alicujus: mettre qqch sous le pouvoir de qqn. - omnem oram usque ad Hiberum flumen Romanae dicionis fecit, Liv. 21: il soumit à l'empire romain toute la côte jusqu'à l'Ebre. [st1]9 [-] faire une supposition, simuler, feindre. - fac + prop. inf.: suppose que. - faciamus deos non esse, Cic.: supposons que les dieux n'existent pas. - exitium fac me meruisse, Ov.: suppose que j'aie mérité la mort. - Herculem Homerus conveniri facit ab Ulysse, Cic.: Homère feint qu'Hercule et Ulysse se rencontrent. - feci sermonem inter nos habitum, Cic.: j'ai fait croire à un entretien entre nous. - facio me alias res agere, Cic.: je fais semblant d'être occupé ailleurs (= d'être distrait). [st1]10 [-] pratiquer, exercer (un métier); faire un sacrifice, sacrifier. - facere medicinam: exercer la médecine. - facere argentariam, Cic.: exercer le métier de banquier, être banquier. - mercaturas facere: faire le commerce. - facere stipendia: être soldat, servir. - facere sacra, Cic.: faire un sacrifice. - facere (s.-ent. sacra) Junoni, Cic.: sacrifier à Junon. - dii facientes adjuvant, Varr.: les dieux sont propices à ceux qui les honorent. - facere alicui deo aliqua re: sacrifier à un dieu qqch [au moyen de qqch]. - facere agno: [faire (un sacrifice) avec un agneau] = offrir un agneau en sacrifice. - cum faciam vitulâ pro frugibus, Virg. B. 3: quand j'offrirai en sacrifice un veau au lieu des fruits de la terre. [st1]11 [-] parcourir (un espace); passer (un temps). - cursu quingenta stadia facere, Just.: faire cinq cents stades à la course. - paucissimos dies una fecimus, Sen.: nous avons passé très peu de jours ensemble. [st1]12 [-] être d'un parti, être pour, être contre. - facere contra (adversus) aliquem: être contre qqn. - facere cum (ab) aliquo: agir avec qqn, être pour qqn, être du parti de qqn. - veritas cum hoc facit, Quint.: la vérité est pour lui. [st1]13 [-] convenir, être bon pour, être utile, aller à. - facere ad aliquam rem (alicui rei): être bon (efficace) pour qqch ou convenir à qqch. - non male facere cum aliquo, Ov.: aller bien à qqn, s'accorder avec qqn. - plurimum facit totas diligenter nosse causas, Quint.: il est très utile de bien connaître l'ensemble des causes. [st1]14 [-] faire, présenter telle ou telle forme, présenter telle ou telle désinence. - paries facit ventrem, Dig.: le mur se bombe. - cur pater patris facit? Quint.: pourquoi pater fait patris? - facere + inf. ou part.: représenter, supposer, imaginer. - cum ariete colloquentem facere: représenter Polyphème s’entretenant avec un bélier. - Xenophon facit Socratem disputantem: Xénophon représente Socrate en train de discuter. - poetae impendere saxum Tantalo faciunt: les poètes représentent un rocher suspendu sur (la tête de) Tantale. - fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Virg. En. 8: Il avait représenté, couchée dans l'antre verdoyant de Mars, une louve qui venait d'avoir des petits. - Plato aedificari a deo mundum facit, Cic. N. D.: Platon imagine le monde construit par un dieu. [st1]15 [-] se rendre, aller (emploi non classique). - (se) facere aliquo: se rendre quelque part. - facere ad stelas, Petr. 62: se rendre du côté des stèles. - intra limen sese facit, Apul. M. 5, 2: il franchit le seuil.* * *făcĭo, ĕre, fēci, factum - impératif présent: fac/facite - face: forme archaïque employée surtout par Plaute et Térence. - futur simple: facie = faciam (Cato). - voir les formes archaïques: faxo, faxim. - voir la conjugaison du passif: fio, fieri, factus sum. - voir l'article fio. [st1]1 [-] faire, exécuter, effectuer, accomplir; agir, se conduire; faire que, faire en sorte que. - facere aliquid ex re: faire une chose avec une autre. - praedam ab hoste facere: faire du butin sur l’ennemi. - alicui non idem fecit, Cic.: n'en a-t-il pas usé ainsi avec qqn? - factus ad + acc.: fait pour. - facere ut: faire en sorte que (ut consécutif). - fac ut sciam ou fac sciam: fais en sorte que je sache. - face mittas, Ter.: aie soin d'envoyer. - facere hoc, ut: faire ceci, à savoir que (ut explicatif, développant hoc). - di faxint ne.... (faxim... = faciam...): fassent les dieux que... ne... pas. - avec adv.: agir, se comporter, se conduire. - facio libenter ut: il m'est bien agréable de. - bene (recte) facis quod: tu fais bien de. - facis tu quidem fraterne quod me hortaris: tu te conduis vraiment en bon frère en m'exhortant. - facis injuste si: tu commets une injustice si... - alicui bene (male) facere: se comporter bien (mal) à l’égard de qqn. - arroganter facit cum: il montre de la présomption en... - facere amice, Cic.: agir en ami. - homines captivos qui catenis vinciunt nimis stulte faciunt mea quidem sententia, Plaut. Men.: ceux qui tiennent enchaînés des captifs font une très grosse sottise, à mon avis. - factum optume: tant mieux. - in re plurimum facere: réussir très bien dans qqch. - mature facto opus est ( facto → participe neutre au lieu de l’inf.) il faut agir à temps. - facere ne + subj.: faire que ne... pas. - non possum facere quin, Cic.: je ne peux pas m'empêcher de. - facultatem recte judicandi alicui facere: donner à qqn la possiblilité de bien juger. - invitus feci: j'ai agi contre mon gré. - illum forma tremere facit, Ov.: ma beauté le fait trembler. - dictum ac factum: aussitôt dit aussitôt fait, sans délai. [st1]2 [-] faire, créer, produire, confectionner, façonner, construire, constituer, composer. - facere ova, Varr.: pondre des oeufs. - facere sobolem, Col.: avoir des petits. - facit grana malum, Col.: la pomme a des pépins. - facere statuam, Plin.: sculpter une statue. [st1]3 [-] procurer, causer, susciter, apporter, exciter. - impedimentum alicui facere: causer de l'embarras à qqn. - negotium facere: donner de l'embarras, causer des ennuis. - spem alicui facere: provoquer l’espoir de qqn. - facere insidias alicui, Nep.: tendre des embûches à qqn. - facere stomachum, Cic.: mettre en colère. - facere risum, Quint.: faire rire. [st1]4 [-] se procurer, acquérir, s'attirer. - facere praedam, Cic.: se procurer du butin. - facere omnia ad se, Petr.: tout tirer à soi. - facere manum, Cic.: ramasser une troupe. - facere nil sibi reliqui, Caes.: ne rien épargner - facere sibi fortunam, Liv.: être l'artisan de sa fortune. [st1]5 [-] souffrir (un dommage), éprouver, se trouver dans tel ou tel état. - facere damnum, detrimentum: subir une perte, un dommage. - facere jacturam, Cic.: supporter une perte. - bestiae simile quiddam faciunt, Cic.: les bêtes éprouvent quelque chose de semblable. [st1]6 [-] faire (remplaçant un verbe précédent). - an Scythes potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates facere non potuerunt? Cic.: quoi! un Scythe a pu mépriser l'argent, et nos compatriotes n'ont pu le faire? [st1]7 [-] instituer, nommer, faire, rendre (ordinairement avec un attribut); mettre dans tel ou tel état. - facere agricolam ducem: faire d’un laboureur un général. - aliquem reum facere: accuser qqn. - consulem aliquem facere: nommer qqn consul. - facere aliquem certiorem: informer qqn. - facere invisum, Hor.: rendre odieux. - facere de Italia Africam, Flor.: faire de l'Italie une seconde Afrique. - fecerant de servitute Romanos, Flor.: d'esclaves ils étaient devenus Romains. - senatum bene sua sponte firmum firmiorem fecistis, Cic. Phil. 6: le sénat, déjà ferme de lui-même, vous l'avez affermi encore plus. - facere palam, Nep.: rendre public, publier, divulguer. [st1]8 [-] juger d'un certain prix, estimer, priser. - facere + gén. de prix: faire cas de, estimer. - magni, (parvi) eum facio: je l’estime beaucoup (peu). - voluptatem virtus minimi facit: la vertu fait très peu cas du plaisir. - dolorem nihili facere: ne faire nullement cas de la douleur, dédaigner la douleur. - facere + gén. autre que le gén. de prix: cf. esse + gén. - omnia quae mulieris fuerunt, viri fiunt dotis nomine, Cic. Top. 4: tous les biens qui appartenaient à la femme passent au mari sous le nom de dot. - Asiam populi Romani facere: mettre l'Asie sous la dépendance du peuple romain. - facere aliquid dicionis alicujus: mettre qqch sous le pouvoir de qqn. - omnem oram usque ad Hiberum flumen Romanae dicionis fecit, Liv. 21: il soumit à l'empire romain toute la côte jusqu'à l'Ebre. [st1]9 [-] faire une supposition, simuler, feindre. - fac + prop. inf.: suppose que. - faciamus deos non esse, Cic.: supposons que les dieux n'existent pas. - exitium fac me meruisse, Ov.: suppose que j'aie mérité la mort. - Herculem Homerus conveniri facit ab Ulysse, Cic.: Homère feint qu'Hercule et Ulysse se rencontrent. - feci sermonem inter nos habitum, Cic.: j'ai fait croire à un entretien entre nous. - facio me alias res agere, Cic.: je fais semblant d'être occupé ailleurs (= d'être distrait). [st1]10 [-] pratiquer, exercer (un métier); faire un sacrifice, sacrifier. - facere medicinam: exercer la médecine. - facere argentariam, Cic.: exercer le métier de banquier, être banquier. - mercaturas facere: faire le commerce. - facere stipendia: être soldat, servir. - facere sacra, Cic.: faire un sacrifice. - facere (s.-ent. sacra) Junoni, Cic.: sacrifier à Junon. - dii facientes adjuvant, Varr.: les dieux sont propices à ceux qui les honorent. - facere alicui deo aliqua re: sacrifier à un dieu qqch [au moyen de qqch]. - facere agno: [faire (un sacrifice) avec un agneau] = offrir un agneau en sacrifice. - cum faciam vitulâ pro frugibus, Virg. B. 3: quand j'offrirai en sacrifice un veau au lieu des fruits de la terre. [st1]11 [-] parcourir (un espace); passer (un temps). - cursu quingenta stadia facere, Just.: faire cinq cents stades à la course. - paucissimos dies una fecimus, Sen.: nous avons passé très peu de jours ensemble. [st1]12 [-] être d'un parti, être pour, être contre. - facere contra (adversus) aliquem: être contre qqn. - facere cum (ab) aliquo: agir avec qqn, être pour qqn, être du parti de qqn. - veritas cum hoc facit, Quint.: la vérité est pour lui. [st1]13 [-] convenir, être bon pour, être utile, aller à. - facere ad aliquam rem (alicui rei): être bon (efficace) pour qqch ou convenir à qqch. - non male facere cum aliquo, Ov.: aller bien à qqn, s'accorder avec qqn. - plurimum facit totas diligenter nosse causas, Quint.: il est très utile de bien connaître l'ensemble des causes. [st1]14 [-] faire, présenter telle ou telle forme, présenter telle ou telle désinence. - paries facit ventrem, Dig.: le mur se bombe. - cur pater patris facit? Quint.: pourquoi pater fait patris? - facere + inf. ou part.: représenter, supposer, imaginer. - cum ariete colloquentem facere: représenter Polyphème s’entretenant avec un bélier. - Xenophon facit Socratem disputantem: Xénophon représente Socrate en train de discuter. - poetae impendere saxum Tantalo faciunt: les poètes représentent un rocher suspendu sur (la tête de) Tantale. - fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Virg. En. 8: Il avait représenté, couchée dans l'antre verdoyant de Mars, une louve qui venait d'avoir des petits. - Plato aedificari a deo mundum facit, Cic. N. D.: Platon imagine le monde construit par un dieu. [st1]15 [-] se rendre, aller (emploi non classique). - (se) facere aliquo: se rendre quelque part. - facere ad stelas, Petr. 62: se rendre du côté des stèles. - intra limen sese facit, Apul. M. 5, 2: il franchit le seuil.* * *Facio, facis, feci, factum, facere. Faire.\Facit hoc argentum. Plaut. Argent est cause de cela.\Factum, in responsione. Terent. - dic mihi, Aufugistin'? C. hera, factum. Il est ainsi, Ouy.\A se aliquid facere. Cic. De soymesme.\Facere ab aliquo. Cic. Faire pour aucun, Servir au propos d'aucun.\Facit ad difficultatem vrinae. Plin. Sert quand on ne peult pisser, Est bon et pertinent pour faire uriner.\Non facit ad stomachum haec res. Mart. Ne plaist point.\Ad vnguem factus homo. Horat. Parfaict en toutes choses.\Facere abortum. Plin. Avorter.\Quae res mox acorem facit. Columel. Faict aigrir.\Accessionem facere dicuntur hostes. Plancus ad Ciceronem. S'accroistre et multiplier.\Adiutorium in aliquam rem. Suet. Aider à faire quelque chose.\Facite adsitis domi. Terent. Faites que soyez en la maison.\Adulterium. Gellus. Commettre adultere.\AEgre alicui facere. Terent. Faire fascherie.\AEqui boni. Terent. Prendre en bien, En bonne partie.\AEs alienum. Liu. S'endebter, Faire des debtes.\AEstimationem. Caesar. Priser et estimer.\Alienationem. Cic. S'estranger.\Ambitus circa rem aliquam. Liu. Tournoyer à l'entour, Faire grandes virevoustes et tournoyements.\Facis amice: sed, vt mihi videris, non recte. Cic. Tu fais en ami.\Animum alicui facere. Liu. Bailler courage, Encourager.\Animos facere alicui in aliquem. Ouid. L'enorgueillir et faire fier.\Faciunt animos diuitiae. Liu. Elles enflent le coeur de l'homme, et enorgueillissent.\Apertum aliquid facere alicui. Lucret. Declarer.\Ardorem animis. Liu. Enflammer, Allumer.\Ascensionem ad locum aliquem. Plaut. Monter.\Assulas foribus. Plaut. Rompre les portes et briser.\Aucupium auribus. Plaut. Escouter, Prester l'oreille.\Audaciam hosti. Liu. Bailler audace et hardiesse.\Auritum populum. Plaut. Faire que le peuple se taise et escoute.\Authoritatem. Cic. Bailler grande authorité et opinion.\Auxilia mercede facere. Tacit. Aider pour l'argent.\Facere se bardum. Plaut. Contrefaire le lourdault et le sot.\Bene fecit Silius, qui transegerit. Cic. Il a bien faict.\Sibi bene facere. Plaut. Prendre du bon temps.\Bustum. Cic. Faire des funerailles.\Cadauer. Apuleius. Tuer aucun.\Caedem. Cic. Faire meurtre.\Calorem. Plin. Esmouvoir une chaleur.\Capitale facere dicuntur leges. Plin. Digredi via, capitale leges fecere. Les loix ont defendu cela sur peine de la teste.\Caput facere dicuntur folia herbae. Plin. Fructifier et grener.\Castra. Cic. Camper, Asseoir le camp, Faire un fort.\Caulem. Columel. Jecter hors et produire sa tige.\Cautionem. Caesar. Le rendre plus fin et advisé.\Se celerem. Plaut. Se haster.\Censuram vini in epulas regis. Plin. Faire la preuve et l'essay du vin, Gouster et taster.\Certamen. Liu. Mettre noise entre quelque gens.\Quid patrum et plebis certamen facimus? Liu. Pourquoy mettons nous noise entre les Senateurs et le menu peuple?\Certiorem. Cic. Acertener, Advertir au vray.\Clamores. Cic. Exciter le peuple à s'escrier par admiration.\Classem. Caes. Faire une multitude de navires.\Coenam alicui. Plin. iunior. Luy donner à soupper.\Coenas cum aliquo. Cic. Prendre ses repas avec aucun.\Cognomen colli. Liu. Surnommer.\Commentarios. Caes. Faire registres.\Commercium sermonum. Liu. Iam per longinquitatem belli commercio sermonum facto. Apres que par la longueur de la guerre qu'ils avoyent eu ensemble, ils commencerent à entendre le langage les uns des aultres.\Commutationem rerum facere. Caes. Magna erat rerum facta commutatio. Les choses estoyent fort changees.\Compendium. Plaut. Si ad saxum quod capessit, ea deorsum cadit, errationis fecerit compendium. Elle se fourvoyera moins.\Vt faciam praeconis compendium. Plaut. Que je respargne un crieur qu'il me fauldroit avoir.\Paululum sui compendii. Cic. Faire quelque peu de son prouffit.\Compotem votorum. Plin. iunior. Accorder à aucun ce qu'il demande et requiert.\Conceptum. Columel. Concevoir.\Concilia. Liu. Faire assemblees.\Concitationes. Caes. Faire des esmeutes.\Concursum. Caes. Quand plusieurs courent quelque part ensembleement et à la foule.\Confidentem. Plaut. Enhardir.\Confidenter. Plaut. Faire hardiment, et avec grande asseurance.\Coniecturam. Cic. Deviner, Conjecturer.\Coniecturam de odore. Plaut. Deviner par l'odeur que ce peult estre.\Coniecturam facere de moribus alicuius. Plin. iunior. Deviner quels sont ses meurs.\Coniecturam ex re aliqua. Terent. Quantum ex ipsa re coniecturam fecimus. Selon que nous avons peu deviner et estimer par la chose.\Quum coniecturam egomet mecum facio. Plaut. Selon que je peuls penser et estimer.\Conquisitionem. Liu. Faire une recherche.\Consilium. Liu. Donner conseil et advis.\Consilio alterius. Plaut. Faire par son conseil, Suyvre son conseil.\Consuetudinem alicui cum altero. Cic. Estre moyen que l'un hante fort l'autre.\Consulem. Cic. Creer.\Contentionem alicuius rei. Cic. Debatre quelque chose par parolles.\Controuersiam. Liu. Mettre en doubte ou en debat et different.\Controuersiam alicui de re aliqua. Sene. Debatre contre aucun.\Contumeliam. Plaut. Faire oultrage, Oultrager aucun.\Conuitium. Cic. Injurier.\Copiam argenti alicui facere. Plaut. Luy prouvoir d'argent, Luy en faire recouvrer.\Sui copiam facere. Plin. iunior. Donner audience aux gens, et les laisser parler à soy.\Copiam consilii sui. Cic. Recevoir et ouir un chascun qui veult venir demander conseil, et luy donner.\Quod maxime cupiebas, eius copiam feci tibi. Plautus. Je t'ay faict jouir de ce que tu desirois.\Copiam facere, pro Facere potestatem. Liu. Donner congé de faire quelque chose, Permettre.\Factum culpa illius. Terent. Ce a esté par sa faulte.\Cum aliquo facere. Cic. Faire et tenir pour luy, Luy favoriser, Tenir son parti.\Cum aliquo facere, et idem sentire. Cic. Estre de son opinion et advis.\Facit cum hoc veritas. Ci. La verité est pour luy, ou fait pour luy.\Curiam facere. Plin. Bastir un palais, ou une sale, où le senat se puisse assembler.\Facere damnum. Plaut. Recevoir dommage, Faire perte.\De consilio alterius facere. Cic. Par le conseil d'autruy.\De sententia alicuius. Ci. A son adveu et selon sa fantasie et opinion.\Deditionem alicuius hosti facere. Liu. Le livrer entre les mains de son ennemi.\Deditionem ad hostem. Quintil. Se rendre à la merci de son ennemi.\Deditione facta. Caes. Apres qu'on se fut rendu.\Delectum studiorum. Quintil. Eslire.\Delectum militum. Caes. Choisir, Faire eslite de gens de guerre.\Here facis delicias. Plaut. Tu te jases, mocques, ou gaudis.\Nimias delicias facis. Plaut. Tu es trop plaisant, Tu fais trop d'esbats.\Nimis es morosus. Tu es trop potieux, Il te fault trop de choses.\Descensionem. Liu. Descendre des navires sur la terre, Prendre terre.\Desyderium alicuius. Liu. Faire qu'on desire et regrette aucun.\Detrimentum. Cic. Recevoir dommage.\Dicta. Ouid. Faire ce qu'on a promis.\Differentias faciunt et folia. Plin. Font la difference.\Auro dignitatem per annulos fecit. Plin. Donna authorité à l'or.\Discrimen. Plin. Faire difference.\Diuiduum. Terent. Partir, Diviser.\Diuitias ex re aliqua. Plaut. S'enrichir.\Dulcedinem. Senec. Engendrer une doulceur.\Duritias facere. Plin. Faire et engendrer des duretez.\Emolumentum. Cic. Faire ou porter prouffit.\Errorem. Cic. Faire saillir ou errer.\Eruptionem. Caes. Faire une saillie sur les ennemis.\Ex animo. Terent. Faire de courage, Naifvement.\Ex necessitate. Plin. iunior. Par necessité et contraincte.\Excidionem oppido. Plaut. Le destruire.\Excursiones in agrum hostilem. Liu. Faire des courses.\Exempla faciam in te. Plaut. Je te puniray en telle sorte, que les autres y prendront exemple.\Exercitum. Plin. iunior. Assembler une armee.\Exitum. Senec. Petens vt viderent, quem admirator auri exitum faceret. Quelle fin faisoit celuy qui, etc. Quelle seroit la fin de celuy qui, etc.\Expectationem. Cic. Mettre en attente.\Expeditum ex impedito. Plaut. Despestrer et delivrer aucun.\Fac esse. Cic. Pren le cas qu'ainsi soit.\Facite hoc meum consilium, legiones nouas non improbare. Cic. Prenez le cas que, etc.\Me fac posse tuto, multi etiam hortantur, num etiam honesté? Cic. Pren le cas que je le puisse sans danger.\Facere parentes et liberos extraneos. Plin. iunior. Estrangier et faire separation d'entre les peres et les enfans.\Facere facile. Plaut. Faire aiseement et facilement.\Factu facile. Terent. Aisé à faire.\- fecisti hercle facetias, quum hoc donauisti Dono tuum seruum. Plaut. Tu m'as faict rire.\Facultatem. Cic. Permettre, Donner povoir et congé.\Famam. Quintil. Bailler bruit.\Familiam vnam. Terent. Assembler deux maisons en une.\Fidem. Cic. Faire foy, Faire que aucun nous croye.\Fides verbis tuis non fit. Quintil. On ne te croit pas, On n'adjouste point de foy à tes parolles.\Finem facere. Cic. Faire fin, Finer, Desister, Se deporter de faire quelque chose.\Foedus. Plaut. Faire alliance.\Formidinem facere. Tacit. Faire paour.\Fortiter facere. Quintil. Faire quelque acte de prouesse.\Facere et parare magnam fortunam. Liu. Dresser ses affaires en sorte qu'elles se portent bien, Se dresser un bon heur.\Fraudem legi. Plaut. Liu. En gardant les mots contrevenir au sens de la loy.\Frugem. Plaut. Prouffiter, Gaigner.\Fugam. Plaut. S'enfuir.\Funus alicui. Cic. Faire ses obseques et funerailles.\Funus prandio. Plaut. Manger tout le disner.\Furta. Cic. Desrobber.\Gloriam alicui. Plin. iunior. Le mettre en bruit et reputation.\Gradum. Cic. Marcher.\Gradum ad aliquid. Quintil. S'arrester à faire quelque chose petite et basse pour parvenir à plus grande.\Gradum. Liu. S'advancer en quelque chose, et avoir ja gaigné un poinct de ce où on veult parvenir.\Maioribus in Africam ex hac prouincia gradus imperii factus est. Cice. Ce fut le degré par où noz ancestres monterent et parvindrent jusques à conquester Afrique.\Gratiam facere. Suet. Donner congé, Permettre.\Gratiam iusiurandi. Plaut. Suet. Tenir aucun quicte de son serment, tout ainsi que s'il avoit juré, et ne le faire point jurer, Dispenser du serment.\Bononiensibus gratiam fecit coniurandi cum tota Italia pro partibus suis. Suet. Il les quicta et dispensa, et leur permist de, etc. Il leur donna congé et liberté de, etc.\Gratiam delicti. Sallust. Faire grace, Pardonner.\Gratiam legis. Bud. Dispenser de la loy.\Gratulationem ad omnia deorum templa nomine alicuius facere. Cic. Remercier Dieu.\Gratum. Cic. Faire chose aggreable.\Grauidam facere. Plaut. Engrossir une femme.\Haeredem facere. Cic. Faire son heritier.\Haesitationem alicui. Plinius iunior. Le mettre en doubte, Le faire doubter.\Halitum iucundiorem. Plin. Faire bonne haleine et doulce.\Se hilarum. Terent. Faire joyeuse chere, Se resjouir.\Hilarem. Plin. Glans fagea suem hilarem facit. L'engresse, Le fait gras et en bon poinct.\Honeste facere. Quintil. Faire acte d'honnesteté.\Hospitium. Cic. Faire alliance d'hospitalité avec aucun.\Hostilia. Pli. iun. Faire toutes les cruautez que font les ennemis.\Facere iacturam. Plin. iunior. Recevoir perte et dommage.\Iacturam gloriae. Cic. Perdre sa gloire.\Iacturam in vnius mulierculae animula. Sulpitius ad Ciceronem. Avoir perte.\Iactus facere. Hirt. Jecter, Faire jectees.\Impensam et impensas. Cic. Faire despense, Despendre.\Impensas in stipendia militum. Liu. Contribuer pour la soulde des gensdarmes.\Imperata. Caes. Faire ce qui nous est commandé, Obeir.\Imperium. Plin. Eslever, Bastir, Mettre sus, ou Fonder et conquester.\Impetum. Cic. Venir impetueusement et de grand roideur contre quelque chose, et de toute sa force par mal talent.\Impressionem. Caesar. Idem. Quand plusieurs ensemble font un effort.\In ambiguo facere. Plin. Mettre en doubte, Faire doubteux.\Incendia facere. Caes. Mettre le feu, Faire des feuz.\Incertum. Liu. Rendre incertain, Mettre en doubte.\Incursionem in agrum Romanum. Liu. Un exploict de guerre, Une course.\Facite indicium, siquis vidit, siquis eam abstulit. Plaut. Enseignez moy si aucun, etc.\Inducias. Liu. Faire treves.\Infamem facere aliquem. Terent. Luy bailler mauvais bruit.\Initium facere. Cic. Commencer.\Iniuriam. Cic. Faire injure, Faire desplaisir et tort à aucun, Luy porter dommage.\Insidias. Cic. Espier aucun et guetter.\Insomnia. Plin. Faire resver.\Intercapedinem scribendi. Cic. Faire intermission d'escrire.\Intercessiones. Gellius, Tribuni plebis antiquitus creati faciendis intercessionibus. Les Tribuns furent creez à Rome pour se opposer et empescher que les grans Magistrats ne foulassent le commun populaire, ou pour se opposer et empescher les procedures des autres officiers qui leur sembleroyent contre la Republique.\Interuallum. Varro. Liu. Faire une pause.\Introitum. Colum. Entrer.\Inuidiam alicui. Liu. Mettre aucun en la male grace d'un autre.\Iratum aliquem alteri. Cic. L'irriter contre aucun.\Irruptionem. Cice. Quand ceulx de dehors et ennemis font une course et saillie sur ceulx de dedens.\Iter. Cic. Aller, Cheminer.\Iter pedibus. Cic. Aller à pied.\Iudicatum. Cic. Satisfaire et obeir à la sentence.\Iudicem. Plin. iunior. Faire juge aucun de quelque different.\Iudicium. Cic. Juger.\Iugulationem magnam. Hirtius. Copper la gorge à beaucoup de gens, Faire grande tuerie.\Iuramentum. Senec. Jurer.\Ius. Liu. Donner permission, Bailler povoir et puissance.\Iussa. Ouid. Plin. Faire ce qu'on nous commande.\Iusta alicui. Cic. Appaiser l'ame et l'esprit d'aucun trespassé qui n'estoit à repos, comme croyent les fols gentils.\Eos nunc laetantes faciam aduentu meo. Plaut. Je les esjouiray.\Lapidationes. Cic. Jecter force pierres.\Largitionem, siue largitiones. Cic. Faire largesse.\Legibus facere. Terent. Selon les loix.\Lites. Terent. Faire noise.\Lex quae litem faciat. Quintil. La loy dont vient et se meut le doubte.\Litem suam facere, Faire son propre faict de la cause d'un autre. Gellius, Litem meam absens facere nolui.\Longius aliquid exemplis facere. Cic. Prolonger.\Lucrum. Plaut. Gaigner.\Facere aliquantum lucri argenti. Plaut. Gaigner argent.\Ludos facere. Plaut. Se mocquer et gaudir d'aucun.\Ludos facere. Cic. Faire des jeux publiques.\Amor fecit maciem. Ouid. A amaigri.\Maculas. Plin. Maculer, Tacher.\Neque quid velim, neque nolim, facitis magni pessumae. Plaut. Il ne vous en chault gueres, Vous n'en faites compte.\Te semper maximi feci. Terent. J'ay tousjours tenu grand compte de toy, et t'ay fort estimé et prisé.\Manum. Cic. Faire amas de gens et assemblees.\Manu factum. Lucret. Faict à la main.\Matres facere. Ouid. Engrossir des femmes.\Facit mecum. Cic. Il est de mon opinion.\Memoriam tristem. Liu. Faire la memoire desplaisante et ennuyeuse.\Mentionem. Plaut. Faire mention.\Mercaturam. Cic. Demener marchandise, Mener train de marchandise.\Messem. Columel. Moissonner.\Minoris facere. Cic. Moins estimer.\Missa haec faciamus. Terent. Laissons cela, N'en parlons plus.\Me missum face. Terent. Laisse moy aller.\Missum facere legiones ad aliquem. Cn. Magnus. Envoyer.\Modum. Cic. Tenir mesure.\Quum modum irae nullum faceret. Liu. Voyant qu'ils ne s'appaisoit aucunement, et ne faisoit fin à son courroux.\Neque suum cuique ius modum faciebat. Liu. Il n'y avoit nul à qui sont droict servit de contentement, et qui se contentast de ce qu'il luy appartenoit.\Modos. Terent. Cic. Chanter.\Tantum nauis vna capta momenti fecit ad dilationem imminentis Romanis belli. Liu. Elle fut de si grande consequence.\Moram. Plin. iunior. Targer.\Ille se affirmare postero die, moram nullam esse facturum. Cic. Qu'il n'arresteroit point.\Nec hostes moram dimicandi fecerunt. Liu. Attargerent le combat, Retarderent.\Morem sibi. Liu. S'introduire une coustume, S'accoustumer.\Mortem. Columel. Faire mourir.\Motus. Liu. Faire esmotion et trouble.\Multam. Gell. Encourir une peine indicte.\Multam facere, pro Dicere. Cato. Faire commandement de payer aucune amende, Condemner à l'amende.\Munditias. Cato. Nettoyer.\Mutuum cum altero. Plaut. Luy faire le pareil.\Naturam alicuius rei sibi facere. Quintil. S'accoustumer tant à quelque chose, qu'elle nous soit comme naturelle.\Naufragium. Cic. Perdre sa navire par tempeste.\Naufragium gloriae, per metaphoram, pro Gloriam amittere. Cic. Perdre son honneur acquis.\Negotium alicui facere. Quintil. Luy faire ennui et fascherie, Le harceler.\Sed si te aequo animo ferre accipiet, negligentem feceris. Terent. Tu feras qu'il ne luy en chauldra.\Nihili. Cic. N'estimer en rien, N'en tenir compte.\Nobilem. Plin. Donner bruit.\Nomen. Plaut. Nommer, Bailler nom.\Nomen alicui. Liu. Donner bruit et renom.\Nomina facere. Cic. S'obliger envers aucun de certaine somme, sans ce que celuy qui s'oblige en touche aucun denier.\Nomen cum vineis facere. Colum. Compter à ses vignes l'argent qu'on employe pour les facons avec esperance de le recouvrer, ensemble du prouffit par dessus.\Non facio qui sis, qui nonsis, floccum. Plaut. Il n'en m'en chault qui tu sois, ou ne sois pas.\Notum facere. Plin. iunior. Faire à scavoir, Signifier.\Obnoxium sibi aliquem. Plaut. L'asservager et assubjectir à nous et à faire nostre plaisir.\Obsidium. Plaut. Assieger, Tenir le siege devant une ville.\Facito opulentum obsonium. Plaut. Appreste force viande.\Fit mihi obuiam. Terent. Je le rencontre.\Odium vitae facere. Plin. Faire enhair sa vie.\Officium suum. Terent. Faire son office et debvoir.\Officia alicui. Gell. Luy faire honneur et plaisir.\Factum oportuit. Plaut. Il devroit desja estre faict.\Optionem. Cic. Bailler le choix.\Opus. Terent. Travailler, Labourer.\Orbes facere. Sallust. Se mettre en rond. Vide ORBIS.\Otium. Virg. Mettre aucun à repos, Le mettre à son aise, Donner le loisir. \ Oua. Varro. Pondre.\Facere pactiones cum aliquo. Ci. Traicter et convenir avec aucun.\Palam aliquid facere. Cic. Publier.\Par. Plaut. Faire raison.\Non par videtur facere. Plaut. Il ne fait pas honnestement et selon que raison le requiert.\Feceris par tuis caeteris factis, patrem Tuum si percoles. Plaut. Tu seras chose convenante.\Cum influentibus negotiis paria fecisti. Plin. iunior. Tu as travaillé selon que tes affaires le requeroyent, Tu as satisfaict.\Paria facere. Cic. Egualiser, Egualer, Faire tout un.\Haec negotiatio curam villici auocat, nec vnquam patitur eum cum rationibus domini paria facere. Colum. L'empesche de faire la besongne si bien qu'elle revienne et se rapporte au compte de son maistre, Qu'il en rende compte entier.\- vtinam esset mihi Pars aequa amoris tecum, ac pariter fieret, vt Aut hoc tibi doleret itidem, vt mihi dolet: Aut ego isthuc abs te factum nihili penderem. Terent. Qu'il nous fust de mesme à l'un et à l'autre, ou qu'il t'en despleust autant qu'à moy, ou que je ne le prinsse non plus à cueur que toy.\Partes. Cic. Partir.\Participem consilii sui. Plaut. Communiquer son secret.\Partum. Plin. Produire.\Parui facere. Plaut. Peu estimer.\Pausam. Plautus, Ego pausam feci. Je m'en deportay.\Pecuariam facere. Sueton. Faire mestier de gouverner et nourrir du bestiail.\Peculatum. Plaut. Voller aucun, Piller et desrober.\Pecuniam. Cic. Gaigner et amasser argent.\Periculum. Liu. Faire preuve, Esprouver, Essayer.\Periculum ex aliis facere. Terent. Prendre exemple sur autruy.\- fac periculum in literis, Fac in palaestra. Teren. Esprouve le aux lettres et à la luicte.\Periculum legionum facere. Caesar. Les mettre en espreuve.\Permutationem cum aliquo. Cic. Faire eschange.\Perspicua sua consilia facere. Cic. Les descouvrir et donner à congnoistre.\Pestilentiam. Colum. Engendrer la peste.\Pili non facere. Catul. N'estimer à la valeur d'un poil.\Piraticam facere. Cic. Estre pirate et escumeur de mer.\Plagam. Cic. Blesser, Navrer.\Planum. Cic. Oster tout destourbier qui empesche qu'on ne congnoisse la verité, Monstrer clerement et evidemment.\In omni parte huiusce officii plurimum facit, totas nosse causas. Quintil. Il sert de beaucoup.\Pluris siue plurimi facere. Cic. Plus ou fort estimer.\Facio pluris omnium hominum neminem. Cic. Il n'y a hommes que j'estime tant.\Minimum ponderis facit. Plin. Il poise le moins.\Potestatem. Cic. Bailler congé, Permettre, Donner povoir et puissance.\Potestatem quarundam literarum. Cic. Bailler certaines lettres à aucun, et les mettre en sa puissance.\Potestatem sui. Cic. Donner audience aux gens, et les laisser parler à soy.\Radix coeliacis praeclare facit. Plin. Aide fort et donne remede.\Praeconium. Cic. Estre crieur publique faisant les cris et proclamations és encants.\Praedam. Cic. Prendre un butin, Butiner.\Praegnantem. Plaut. Engrossir une femme.\Praelium. Caesar. Donner bataille, Combatre.\Praelium aduersum facere. Caesar. Perdre la bataille.\Plurima praelia secunda fecerant. Caesar. Avoyent gaigné plusieurs batailles.\Precationes. Liu. Prier.\Pretium. Plin. Priser.\Profectionem. Caesar. Se partir et desloger.\Profectum. Plin. iunior. Prouffiter.\Progressum in studiis. Cic. S'advancer en l'estude et fort prouffiter.\Prolixe facere. Cic. Amplement, Liberalement.\Promissum. Cic. Tenir ou accomplir sa promesse.\Qua pronuntiatione facta. Caesar. Apres avoir ce ordonné et publié.\Propaginem. Plin. Prouvigner, Jecter des jectons.\Aliquem propitium facere. Plaut. Appaiser.\Prouentum maiorem. Colum. Ea res maiorem facit prouentum. Est cause de plus grand rapport et revenu.\Pugnum. Cic. Fermer la main.\Quaestum. Terent. Gaigner.\Facere quamplurimum gnatis. Terent. Leur amasser force biens.\Non ignoras quanti fecerim Scipionem. Cic. Combien je l'ay prisé et estimé.\Quid me faciam, nescio. Terent. Je ne scay que je feray.\Quid iis fiet, si huc Paulus venerit? Cic. Que deviendront ils?\Diodoro quid faciam Stoico? Cic. Que feray je, ou diray je de Diodorus? Comment l'appaiseray je, et cheviray je avec luy?\Quid de P. Clodio fiat, rescribe. Cic. Que l'on en faict, Comment on le traicte.\Quid hoc homine faciatis? Cic. Que feriez vous de cest homme?\Quod fuit viri optimi, fecisti, vt necui innocenti, etc. Cic. Tu as faict ce que devoit faire un homme de bien, c'est que, etc.\Quidam faciunt aperte quod rixemur. Quint. Ils sont cause.\Quietem infestam alicui facere. Lucret. L'empescher de dormir à son aise.\Faciam quo minus hoc agas. Plaut. J'empescheray.\Facere aliquid ratione. Cic. Faire quelque chose pour cause.\Ratum facere. Liu. Verifier et homologuer, Ratifier.\Rebellionem. Caes. Rebeller, Se revolter.\Reducem facere. Plaut. Raconvoyer, Ramener.\Nihil reliqui sibi ad celeritatem facere. Caes. Se haster tant qu'il est possible.\Reliquos. Caes. Siquos fortuna fecisset reliquos. Si par fortune aucuns estoyent eschappez et demourez sans estre tuez.\Rem facias palam. Terent. Di le, Descouvre nous toute la besongne.\Rem facere. Terent. Acquerir, Amasser des biens.\Labienus rem meliorem fecit. Cic. Nous sommes bien renforcez par la venue de Labian, Il a bien amendé nostre affaire.\Remedium lieni. Plin. Donner remede, Remedier.\Remissionem. Vlpia. Faire renvoy, Renvoyer.\Rempublicam magnam ex parua. Sallu. Accroistre, Augmenter.\Reuersionem. Plaut. Retourner.\Reum. Cic. Accuser.\Risum. Quintil. Faire rire.\Robur. Quintil. S'enforcir, Devenir fort.\Salutationem. Hirt. Saluer.\Sanguinem. Liu. Espandre sang, Tuer.\Sanum Plaut. Guarir.\Satis. Plaut. Satisfaire et payer, Contenter.\Satis alicui facere. Cic. Contenter, Assouvir.\Scelus. Cic. Faire quelque meschanceté.\Scire facere. Plaut. Faire scavoir.\Scriptum facere. Liu. Estre greffier.\Secessionem. Liu. Quand une partie du peuple par une sedition se bande, et se depart d'avec les autres avec deliberation de maintenir sa querelle par voye de faict et par armes.\Idem sentire, et secum facere. Cic. Estre de son opinion.\Securitatem. Liu. Mettre hors de soulci, Asseurer.\Seditionem. Caes. Esmouvoir sedition.\Sementem. Liu. Semer.\Semitam. Plaut. Faire sentier, et marcher par, etc.\Senatusconsultum. Cic. Assembler le Senat, et faire passer par la court, et authoriser son entreprise.\Fit sermo inter eos. Cic. On devise et parle on ensemble.\Significationem. Caes. Faire signe.\Silentium. Plaut. Se taire.\Fac silentium. Plaut. Tais toy.\Silentio facto tali oratione est vsus. Liu. Apres qu'on eut faict silence.\Silentium factum per praeconem. Liu. Il fut crié que chascun se teust.\Sobolem. Plin. Faire des petis, Progenier.\Societatem cum aliquo. Liu. Faire alliance avec luy, et le prendre à compaignon.\Societatem rerum. Cic. Faire communauté de biens.\Somnum. Plin. Faire dormir.\Speciem cruentae victoriae. Liu. Tribuni militum quinque amissi, et pauci equites Romani, cruentae maxime victoriae speciem fecerunt. La perte de cinq ou six capitaines, et de peu de gens à cheval, feit trouver la victoire dommageable, feit que la victoire sembla estre, etc.\Spem. Liu. Donner esperance.\Spiritus. Liu. Esmouvoir le courage, Bailler courage.\Sponsionem. Martian. Faire une gajure, ou par ordonnance du juge, ou de son bon gré.\Sponsionem de re aliqua. Cic. Maintenir quelque chose sur certaine peine.\Stipendia sub aliquo. Liu. Estre à la guerre soubs la charge d'aucun capitaine, à la soulte d'un peuple, roy, empereur, ou autre.\Qui cum eo stipendia fecerint. Liu. Qui avoyent esté compaignons de guerre avec luy.\Stipendiarios. Caes. Rendre un peuple tributaire.\Stomachum alicui. Cic. Faire despit.\Stragem hostium. Cic. Faire grande tuerie, Renverser beaucoup d'ennemis par terre.\Suauium alicui. Plaut. Baiser.\Sumptum. Plaut. Despendre, Faire despense.\Suspicionem. Cic. Mettre en souspecon.\Plebem facere suam. Terent. Gaigner la faveur du peuple.\Syngraphas. Cic. Faire cedulles signees de son sing.\Facere taedium. Liu. Faire enhair aucune chose, Faire engendrer ennuy d'aucune chose en l'esprit d'aucun.\Temulentiam. Plin. Faire enyvrer.\Terrorem. Liu. Espovanter.\Testem facere aliquem. Ouid. Prendre à tesmoing.\Testudinem facere dicuntur milites. Liu. Quand une bande de gens de pied se serrent pres l'un contre l'autre, ayant rondelles et pavois sur leurs testes, en sorte qu'on ne les peult voir, et sont couvers en facon d'une tortue.\Tranquillitatem. Plaut. Accoiser.\Habe animum lenem, et traquillum face. Plaut. Appaise toy.\Facta transacta omnia. Terent. Tout est accompli, C'est tout faict.\Transitum alicui facere. Liu. Bailler passage.\Sol in Pisces transitum facit. Columel. Entre.\Transitionem facere. Hirtius. Se revolter.\Trepidationem. Liu. Faire trembler de paour.\Turbas. Plaut. Faire trouble et esmeute.\Tussim. Sene. Engendrer la toux.\Tyrocinium. Budaeus. Faire chef d'oeuvre.\Vadimonium facere, quod et Promittere dicitur. Cic. Promettre de comparoistre au jour de l'assignation.\Vecturam. Quintil. Estre voicturier.\Vela. Cic. Faire voile, Desployer les voiles.\Vellaturam. Varro. Faire l'estat d'un chartier.\Ventum. Plaut. Esventer.\Verum. Plaut. Vt quicquid sit, verum quamprimum faciam. Que je le die au vray.\Facere verbum, siue verba. Cic. Dire quelque mot, Parler.\Nunquam cuiquam nostrum verbum fecit. Terent. Il ne parla jamais depuis un mot à aucun de nous.\Verba quidem haud indocte fecit. Plaut. Il n'a pas trop mal parlé. \ Ita verba fecit. Liu. Il dict ainsi.\Multa verba facere. Cic. Avoir beaucoup de parolles, Tenir long propos.\Si haec tecum duo verba fecisses, Quid ago? respirasset cupiditas. Cic. Si tu eusses dict ces deux mots.\Vestigium. Cic. Marcher, Faire un pas.\Vestigium in possessionem. Cic. Mettre le pied dedens quelque heritage.\Viam. Plaut. Marcher, Passer par quelque lieu.\Sibi viam ad castra. Liu. Se faire voye.\Victoriam. Plin. Vaincre.\Vim corpori. Liu. Tuer, Oultrager, Violer, Faire violence.\Maximam vim cum aliquo populo facere. Cice. Courir sur aucun avec grande assemblee de gens.\Vindemiam. Varro. Vendenger.\Vires. Quintil. S'enforcir.\Vitium facere. Ci. Quand un mur ou maison se desment et s'affaisse, et se fend, tellement qu'il la fault abbatre.\Vnguentariam. Plaut. Faire mestier de vendre huiles et oignemens à plaisirs et delices.\Voces. Gell. Parler.\Vota. Cic. Faire prieres et supplications.\Vrinam facere. Colum. Pisser.\Vsum sibi facere scelerum. Lucan. S'accoustumer.\Fecit vt vigilem. Plaut. Il m'a enchargé de veiller.\Facturum credo vt habeas quicum cantites. Terent. Tu feras tant que tu, etc.\Faciam vt potero. Cic. Je feray ce que je pourray.\Fit vt pretio nouus vincat. Cic. Il se fait, Il advient que, etc.\Facere vulnera. Liu. Blesser, Navrer.\Iandudum factum est quum primum bibi. Plaut. Il y a ja long temps que j'ay beu premierement.\Biennium iam factum est, postquam abii domo. Plaut. Il y a ja deux ans.\Facile est factu. Licret. Il est aisé et facile à faire.\Faciendum fuit. Terent. Il le falloit faire, Il falloit qu'il fust ainsi faict, C'estoit force. -
11 LINGUA
f- L628 —- L630 —- L631 —lingua esercitata (или fradicia, mordace)
- L632 —- L634 —- L635 —- L636 —— см. - L631— см. - L641— см. - L639— см. - L633— см. - L640- L637 —- L638 —— см. - L629- L640 —lingua velenosa (или viperina, serpentina, di vipera, di serpente)
- L641 —lingua viva [morta]
— см. -A1132- L644 —— см. - I242- L645 —- L646 —— см. - L651— см. - L640- L647 —- L648 —- L649 —lingua che spazza (или che spazzerebbe) un forno (или sette, cento forni; тж. lingua che potrebbe spazzare una strada)
- L651 —lingua (tagliente) come un rasoio (тж. lingua che taglia come una falce или una spada; lingua che taglia e fende; lingua affilata come una lancetta)
— см. - L640- L654 —- L655 —- L656 —— см. - L409- L657 —- L659 —— см. - E154— см. - I80— см. - L859- L661 —— см. - P178— см. - P2449— см. - P1094— см. - L695avere il cervello nella lingua
— см. - C1574— см. - C3236— см. - F649- L668 —non avere lingua, né occhi, né orecchi
avere la lingua tonda dei blesi
— см. - L666— см. - M211— см. - P1098— см. -A779— см. - L672— см. - L683- L672 —fare fuori la lingua (тж. cavare la lingua fuori)
— см. - G717— см. - L683- L674 —- L677 —- L679 —mettere lingua in...
mettersi una morsa alla lingua
— см. - M1923- L683 —moderare (или contenere, frenare) la lingua
- L684 —mordersi la lingua (тж. prendersi la lingua fra i denti)
— см. - L664— см. - L680- L688 —prendere lingua da...
- L695 —tenere la lingua in bocca (или a casa, dentro i denti, fra i denti, a freno, a posto; тж. tenere a freno la lingua; allogare la lingua)
- L699 —il boia è padron delle teste, ma non delle lingue
— см. - B992- L701 —chi ha buona lingua, ha buone spalle
- L702 —chi lingua ha, a Roma va
- L703 —chi lingua ha, se la caverà
- L704 —a cose di casa, lingua rasa
dove l'oro parla, la lingua tace
— см. - O636- L709 —lingua lunga, corta mano
- L710 —la lingua non ha osso e rompe (или e fa rompere) il dosso (или диал. le ossa)
un paio d'orecchi stancan (или un paio d'orecchi sordi seccan) cento lingue
— см. - O593quando odi (или senti) gli altrui mancamenti, tieni la lingua dentro i denti (или chiudi la lingua fra i denti)
— см. - M324- L718 —(che) ti si secchi (или seccasse) la lingua (тж. ti fosse cascata la lingua)
unghia di leone e lingua di gatto, guariscono il matto
— см. - U92gli uomini si legano per la lingua, e i buoi per le corna
— см. - U158 -
12 finio
I.Lit.A.In gen.:B.populi Romani imperium Rhenum finire,
Caes. B. G. 4, 16, 4:quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,
Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:rem res finire videtur (followed by terminare),
Lucr. 1, 998:riparum clausas margine finit aquas,
Ov. F. 2, 222:signum animo,
Liv. 1, 18, 8:in ore sita lingua est, finita dentibus,
Cic. N. D. 2, 59, 149.—In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:II.circulus,
Sen. Q. N. 5, 17, 2.Trop.A.To set bounds to, restrain, check:B.equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?
Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:cupiditates satietate,
id. ib. 2, 20, 64:deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,
Quint. 3, 8, 1.—For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:C.sepulcris novis finivit modum,
Cic. Leg, 2, 26, 66:AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,
id. ib. 2, 8, 20:spatia omnis temporis numero noctium,
Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;non enim aliter finiri potest,
i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:locum, in quo dimicaturi essent,
Liv. 42, 47, 5:ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,
Quint. 7, 3, 3; cf.:rhetorice finitur varie,
id. 2, 15, 1:sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,
id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,
Liv. 40, 44, 10.—To put an end to, to finish, terminate:2.bellum,
Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:prandia nigris moris,
Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):dolores morte,
id. Fin. 1, 15, 49:tristitiam vitaeque labores molli mero,
Hor. C. 1, 7, 17:labores,
id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:dolores,
id. ib. 2, 3, 263:studia,
id. Ep. 2, 2, 104:amores,
id. C. 1, 19, 4:sitim,
id. Ep. 2, 2, 146:honores aequo animo,
Vell. 2, 33, 3:vitam mihi ense,
Ov. Tr. 3, 7, 49:vitam voluntariā morte, inediā, etc.,
Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,
Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:praecipitare te et finire,
Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:(Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,
Tac. A. 14, 51:animam,
Ov. M. 7, 591:(distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,
Quint. 11, 3, 37; cf.:ut verbum acuto sono finiant,
to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:ut senten tiae verbis finiantur,
end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,
id. Or. 49, 164:Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,
Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.a.To finish speaking, draw to a close, end:b.finierat Paean,
Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:finiturus eram, sed, etc.,
id. A. A. 1, 755:ut semel finiam,
Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:denique, ut semel finiam,
id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—To come to one's end, to die:* 1. * 2.sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,
Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:qui morbo finiuntur,
Plin. Ep. 1, 12, 2:Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,
Just. 27, 3, 12; cf.:finita Juliorum domo,
become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,
Cic. Or. 51, 170.— Sup.:finitissimus,
Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.(Acc. to II. B.) Definitely, specifically:referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,
Gell. 14, 7, 9. -
13 finite
I.Lit.A.In gen.:B.populi Romani imperium Rhenum finire,
Caes. B. G. 4, 16, 4:quo (jugo) Cappadocia finitur ab Armenia, Auct. B. Alex. 35, 5: Tmolus Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis,
Ov. M. 11, 152; Vell. 2, 126, 3:rem res finire videtur (followed by terminare),
Lucr. 1, 998:riparum clausas margine finit aquas,
Ov. F. 2, 222:signum animo,
Liv. 1, 18, 8:in ore sita lingua est, finita dentibus,
Cic. N. D. 2, 59, 149.—In partic.: finiens orbis or circulus, the horizon: illi orbes, qui aspectum nostrum definiunt, qui a Graecis horizontes nominantur, a nobis finientes rectissime nominari possunt, Cic. Div. 2, 44, 92:II.circulus,
Sen. Q. N. 5, 17, 2.Trop.A.To set bounds to, restrain, check:B.equidem illud ipsum non nimium probo, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis: an potest cupiditas finiri?
Cic. Fin. 2, 9, 27; cf.:cupiditates satietate,
id. ib. 2, 20, 64:deliberativas miror a quibusdam sola utilitate finitas,
Quint. 3, 8, 1.—For definio, to prescribe, determine, fix, appoint, assign:C.sepulcris novis finivit modum,
Cic. Leg, 2, 26, 66:AD EAM REM RATIONE CVRSVS ANNVOS SACERDOTES FINIVNTO,
id. ib. 2, 8, 20:spatia omnis temporis numero noctium,
Caes. B. G. 6, 18, 2; cf.: Hercyniae silvae latitudo novem dierum iter patet;non enim aliter finiri potest,
i. e. its extent cannot be described more accurately, id. ib. 6, 25, 1; so too is to be explained the disputed passage: hoc autem sphaerae genus, in quo solis et lunae motus inessent... in illa sphaera solida non potuisse finiri, this sort of (movable) celestial globe... could not be defined, marked out, on that solid globe (of Thales), Cic. Rep. 1, 14:locum, in quo dimicaturi essent,
Liv. 42, 47, 5:ut si finias equum, genus est animal, species mortale, etc.,
Quint. 7, 3, 3; cf.:rhetorice finitur varie,
id. 2, 15, 1:sit nobis orator is, qui a M. Catone finitur,
id. 12, 1, 1; 12, 3, 40.— Pass. impers.:de pecunia finitur, Ne major causa ludorum consumeretur quam, etc.,
Liv. 40, 44, 10.—To put an end to, to finish, terminate:2.bellum,
Caes. B. C. 3, 51, 3; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 8; Vell. 2, 17, 1:prandia nigris moris,
Hor. S. 2, 4, 23: graves labores morte, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (transl. from Eurip. ponôn pepaumenon):dolores morte,
id. Fin. 1, 15, 49:tristitiam vitaeque labores molli mero,
Hor. C. 1, 7, 17:labores,
id. ib. 3, 4, 39; id. S. 1, 1, 93:dolores,
id. ib. 2, 3, 263:studia,
id. Ep. 2, 2, 104:amores,
id. C. 1, 19, 4:sitim,
id. Ep. 2, 2, 146:honores aequo animo,
Vell. 2, 33, 3:vitam mihi ense,
Ov. Tr. 3, 7, 49:vitam voluntariā morte, inediā, etc.,
Plin. 6, 19, 22, § 66; 8, 42, 64, § 157;so very rarely of a natural death: Valerianus in illo dedecore vitam finivit,
Lact. Mort. Pers. 5, 6; cf. Tac. A. 1, 9; Sen. Ep. 66, 43:praecipitare te et finire,
Sen. Cons. ad Marc. 3, 3:(Burrus) impedito meatu spiritum finiebat,
Tac. A. 14, 51:animam,
Ov. M. 7, 591:(distinctiones) interest sermonem finiant an sensum,
Quint. 11, 3, 37; cf.:ut verbum acuto sono finiant,
to pronounce with the accent on the last syllable, id. 1, 5, 25.— Pass., to come to an end, close, be ended, terminate:ut senten tiae verbis finiantur,
end, close with verbs, Cic. de Or. 3, 49, 191; cf.:nec solum componentur verba ratione, sed etiam finientur,
id. Or. 49, 164:Latinum (verbum), quod o et n litteris finiretur, non reperiebant,
Quint. 1, 5, 60; cf. id. 1, 6, 14.—In partic. ( poet. and in post-Aug. prose), to come to an end, to cease.a.To finish speaking, draw to a close, end:b.finierat Paean,
Ov. M. 1, 566; 13, 123; 14, 441; cf.:finiturus eram, sed, etc.,
id. A. A. 1, 755:ut semel finiam,
Quint. 1, 12, 6; 8, 3, 55; cf.:denique, ut semel finiam,
id. 9, 4, 138: 5, 13, 3; 11, 3, 59.—To come to one's end, to die:* 1. * 2.sic fuit utilius finiri ipsi, Cic. poët. Tusc. 1, 48, 115: sic Tiberius finivit octavo et septuagesimo aetatis anno,
Tac. A. 6, 50 fin.; for which, in pass.:qui morbo finiuntur,
Plin. Ep. 1, 12, 2:Seleucus quoque iisdem ferme diebus finitur,
Just. 27, 3, 12; cf.:finita Juliorum domo,
become extinct, Tac. H. 1, 16.—Hence, fīnītus, a, um, P. a. In rhetor., of words, that terminate properly, well-rounded, rhythmical:et ipsi infracta et amputata loquuntur et eos vituperant, qui apta et finita pronuntiant,
Cic. Or. 51, 170.— Sup.:finitissimus,
Prisc. 1076 P.— Adv.: fīnītē.(Acc. to II. B.) Definitely, specifically:referri oportere ad senatum aut infinite de re publica, aut de singulis rebus finite,
Gell. 14, 7, 9. -
14 помешать
I1) ( воспрепятствовать) impedire2) ( причинить беспокойство) disturbare, dare fastidioII( размешать) agitare, rimestare* * *I сов. Д1) impedire vt, ostacolare vt2) ( причинить беспокойство) recare / dare disturbo / fastidio (a qd, qc); infastidire vtII сов. Вне помешало бы... — non guastereble...; non sarebbe male...
( размешивать) mescolare vt, agitare vt, (ri)mestare vt (un po', leggermente)* * *vgener. rompere l'incantesimo -
15 imbarazzato
embarrassed* * *imbarazzato agg.1 embarrassed, ill at ease; uncomfortable: ero piuttosto imbarazzato fra quella gente, I was rather embarrassed (o I felt ill at ease o uncomfortable) among those people; non sentirti imbarazzato, siamo tra amici, don't feel embarrassed, we are among friends; non mostrarti imbarazzato davanti alla commissione, don't show your embarrassment in front of the board of examiners2 (perplesso) perplexed; puzzled; disconcerned; bewildered: tutti i candidati erano imbarazzati, all the candidates were puzzled3 (impedito) upset: avere lo stomaco imbarazzato, to have an upset stomach.* * *[imbarat'tsato] 1.participio passato imbarazzare2.1) [ persona] embarrassed, uncomfortable; (impacciato) self-conscious, awkward; [ silenzio] embarrassed2) [ stomaco] upset* * *imbarazzato/imbarat'tsato/II aggettivo1 [ persona] embarrassed, uncomfortable; (impacciato) self-conscious, awkward; [ silenzio] embarrassed2 [ stomaco] upset. -
16 useless use·less adj
['juːslɪs]2) (pointless) inutileit's useless arguing with him — non serve a niente or è inutile discutere con lui
-
17 eccetto
1. prepкроме, за исключением; исключаяc'erano tutti eccetto te — были все, кроме тебя2.eccetto che cong — если только, лишь быverrò a trovarti, eccetto che non ne sia impedito — я зайду к тебе, если только мне не помешаютSyn: -
18 eccetto
-
19 impedire
impedire (-isco) vt 1) мешать, препятствовать (+ D); затруднять, предотвращать (+ A); затягивать (+ A) impedire il passo -- преградить путь impedire al nemico di avanzare -- воспрепятствовать продвижению противника impedire le faccende -- затягивать дела Х impedita dalla gonna -- она запуталась в юбке impedire la voce mus -- заглушить голос( об оркестре) 2) med парализовать 3) non com быть занятым per il momento il direttore Х impedito -- в данный момент директор занят -
20 eccetto
eccètto 1. prep кроме, за исключением (+ G); исключая (+ A) c'erano tutti eccetto te — были все, кроме тебя 2. cong: eccetto che — если только, лишь бы verrò a trovarti, eccetto che non ne sia impedito — я зайду к тебе, если только мне не помешают
- 1
- 2
См. также в других словарях:
impedito — agg. [part. pass. di impedire ]. 1. [intralciato da qualche impedimento: trovò la via i. ] ▶◀ chiuso, impraticabile, inaccessibile, ingombro, ostacolato, sbarrato. ◀▶ libero. 2. (estens.) a. (med.) [di persona o di parte del corpo, che sia… … Enciclopedia Italiana
se non che — {{hw}}{{se non che}}{{/hw}}o senonché nel sign. A 1, sennonché nel sign. A 2 A cong. 1 (lett.) Tranne che, fuorché (introduce una prop. eccettuativa con il v. all indic.): non so altro se non che bisogna fare ogni sforzo per riuscire. 2 Ma (con… … Enciclopedia di italiano
libero — / libero/ [dal lat. liber ĕra ĕrum ]. ■ agg. 1. a. [che non è soggetto al dominio o all autorità altrui: uomo l. ] ▶◀ (ant., lett.) franco. ◀▶ prigioniero, (lett.) servo. ↑ schiavo. b. [di popolo, nazione e sim., non sottomesso ad alcun dominio] … Enciclopedia Italiana
libero — lì·be·ro agg., s.m. FO 1a. agg., che non è in una condizione di schiavitù o servitù; che gode della libertà di agire e dei diritti legali e politici: tutti gli uomini nascono liberi | anche fig.: sono finalmente libero dalla droga Contrari:… … Dizionario italiano
EQUUS — I. EQUUS cum robore, rum celeritate, commendatur, unde adeo multiplex eius in vita usus. Celeritatis inprimis magnum argumentum est, quod intra 24. horas, secundum Arabes, iter expediunt centenorum millium, ut est apud Ludov. Romanum Navigat. l.… … Hofmann J. Lexicon universale
impedire — im·pe·dì·re v.tr. 1. FO rendere impossibile o impraticabile, proibire, vietare qcs.: impedire l ingresso, l uscita; impedire a qcn. di parlare; perché non lo fai, chi te lo impedisce?; la sua onestà gli impedisce di scendere a compromessi; fare… … Dizionario italiano
Excommunication — • Exclusion from the communion, the principal and severest censure, is a medicinal, spiritual penalty that deprives the guilty Christian of all participation in the common blessings of ecclesiastical society Catholic Encyclopedia. Kevin Knight.… … Catholic encyclopedia
JUBILAEUS — quibusdam Iobilaeus, duplex est, Iudaicus et Romanus. Illo cum Rege Cerimoniali sepulto, hunc e cineribus eius suscitavit Bonifacius VIII. A. C. 1300. in festo Nat. Dom non redivivâ, sed novatâ specie. Nam cum vetus illedebitorum remissionem et a … Hofmann J. Lexicon universale
Gribner — Michael Heinrich Gribner (auch Griebner; * 14. Oktober 1682 in Leipzig; † 19. Februar 1734 ebenda) war ein deutscher Rechtswissenschaftler. Leben Geboren als Sohn des Theologen Daniel Gribner und der Rosina Elisabeth Horn, wuchs er nach dem Tod… … Deutsch Wikipedia
Michael Heinrich Gribner — (auch Griebner; * 14. Oktober 1682 in Leipzig; † 19. Februar 1734 ebenda) war ein deutscher Rechtswissenschaftler. Leben Geboren als Sohn des Theologen Daniel Gribner und der Rosina Elisabeth Horn, wuchs er nach dem Tod seines Vaters in der… … Deutsch Wikipedia
occupato — oc·cu·pà·to p.pass., agg., s.m. 1. p.pass. → occupare, occuparsi 2. agg. AD di luogo o mezzo, che non è libero, che è già stato impegnato o riservato da altre persone: i posti sul treno delle 7.30 sono tutti occupati, la toilette è occupata | di… … Dizionario italiano